Tweet
Aranya Kaanda - Sarga 62
In this Sarga, Rāma, after it becomes clear that Seetā is nowhere to be seen, becomes delirious and talks to her as if she is present. He finds it difficult to fathom how it would be to go back to Ayōdhyā without Seetā, having left along with her. He tells Lakshmaṇa to leave him in the Vana and go back to Ayōdhyā and take care of the mothers and convey to Bharata to continue his rule.
3.62.1 ஸீதாமபஸ்யந்தர்மாத்மா
ஸோகோபஹதசேதந: ।
விலலாப மஹாபாஹூ
ராம: கமலலோசந: ॥
sītāmapaṡyandharmātmā
ṡōkōpahatacētanaḥ ।
vilalāpa mahābāhū
rāmaḥ kamalalōcanaḥ ॥
Not finding Seetā anywhere,
Rāma, the Dharmātma of lotus eyes and mighty arm,
lamented, his heart stricken with grief.
3.62.2 பஸ்யந்நிவ ச தாம் ஸீதாம்
அபஸ்யந்மதநார்தித: ।
உவாச ராகவோ வாக்யம்
விலாபாஸ்ரயதுர்வசம் ॥
paṡyanniva ca tāṃ sītām
apaṡyanmadanārditaḥ ।
uvāca rāghavō vākyam
vilāpāṡrayadurvacam ॥
With his love pouring out, Rāghava said these words,
which came out with difficulty because of grief,
as if he was looking at her, even though she was not seen:
3.62.3 த்வமஸோகஸ்ய ஸாகாபி:
புஷ்பப்ரியதயா ப்ரியே ।
ஆவ்ருணோஷி ஸரீரம் தே
மம ஸோகவிவர்திநீ ॥
tvamaṡōkasya ṡākhābhiḥ
puṣpapriyatayā priyē ।
āvṛṇōṣi ṡarīraṃ tē
mama ṡōkavivardhinī ॥
You, being fond of flowers, cover
your body with the branches of the Aṡoka tree;
but, O my beloved, you are only adding to my grief.
3.62.4 கதலீஸ்கந்தஸத்ருஸௌ
கதல்யா ஸம்வ்ருதாவுபௌ ।
ஊரூ பஸ்யாமி தே தேவி
நாஸி ஸக்தா நிகூஹிதும் ॥
kadalīskandhasadṛṡau
kadalyā saṃvṛtāvubhau ।
ūrū paṡyāmi tē dēvi
nāsi ṡaktā nigūhitum ॥
I see you hiding your thighs
that are like plantain-stems, behind the plantains;
but, my queen, you cannot hide them from me!
3.62.5 கர்ணிகாரவநம் பத்ரே
ஹஸந்தீ தேவி ஸேவஸே ।
அலம் தே பரிஹாஸேந
மம பாதாவஹேந வை ॥
karṇikāravanaṃ bhadrē
hasantī dēvi sēvasē ।
alaṃ tē parihāsēna
mama bādhāvahēna vai ॥
You slip into the grove of Karṇikāra trees,
laughing as you do so;
my lady, enough of this jesting,
it only causes me pain.
3.62.6 பரிஹாஸேந கிம் ஸீதே
பரிஸ்ராந்தஸ்ய மே ப்ரியே ।
அயம் ஸ பரிஹாஸோऽபி
ஸாது தேவி ந ரோசதே ॥
parihāsēna kiṃ sītē
pariṡrāntasya mē priyē ।
ayaṃ sa parihāsō'pi
sādhu dēvi na rōcatē ॥
How could you jest with me, O Seetā,
my beloved, when I am dead tired?
Though I love fun, I cannot take it now, my lady!
3.62.7-8a விஸேஷேணாஸ்ரமஸ்தாநே
ஹாஸோऽயம் ந ப்ரஸஸ்யதே ।
அவகச்சாமி தே ஸீலம்
பரிஹாஸப்ரியம் ப்ரியே ।
ஆகச்ச த்வம் விஸாலாக்ஷி
ஸூந்யோऽயமுடஜஸ்தவ ॥
viṡēṣēṇāṡramasthānē
hāsō'yaṃ na praṡasyatē ।
avagacchāmi tē ṡīlam
parihāsapriyaṃ priyē ।
āgaccha tvaṃ viṡālākṣi
ṡūnyō'yamuṭajastava ॥
I know, my beloved, that you love to poke fun.
But fun, especially in an Āṡrama, is not appreciated.
O you of wide eyes, come, your cottage is empty!
3.62.8b-9a ஸுவ்யக்தம் ராக்ஷஸைஸ்ஸீதா
பக்ஷிதா வா ஹ்ருதாபி வா ।
ந ஹி ஸா விலபந்தம் மாம்
உபஸம்ப்ரைதி லக்ஷ்மண ॥
suvyaktaṃ rākṣasaissītā
bhakṣitā vā hṛtāpi vā ।
na hi sā vilapantaṃ mām
upasampraiti lakṣmaṇa ॥
O Lakshmaṇa! It is clear that
Seetā was either devoured
or abducted by the Rakshasas!
That is why she is not rushing to me
when I cry like this!
3.62.9b-10a ஏதாநி ம்ருகயூதாநி
ஸாஸ்ருநேத்ராணி லக்ஷ்மண ।
ஸம்ஸந்தீவ ஹி வைதேஹீம்
பக்ஷிதாம் ரஜநீசரை: ॥
ētāni mṛgayūthāni
sāṡrunētrāṇi lakṣmaṇa ।
ṡaṃsantīva hi vaidēhīm
bhakṣitāṃ rajanīcaraiḥ ॥
O Lakshmaṇa! These droves of deer
with their teary eyes are indeed telling
that Vaidēhi was devoured by the night-rovers!
3.62.10b-11a ஹா மமார்யே க்வ யாதாஸி
ஹா ஸாத்வி வரவர்ணிநி ।
ஹா ஸகாமா த்வயா தேவீ
கைகேயீ ஸா பவிஷ்யதி ॥
hā mamāryē kva yātāsi
hā sādhvi varavarṇini ।
hā sakāmā tvayā dēvī
kaikēyī sā bhaviṣyati ॥
O my noble one, where did you go?
O gentle lady of lovely complexion,
because of you, she, the lady Kaikēyee,
will now have her wish fulfilled!
3.62.11b-12a ஸீதயா ஸஹ நிர்யாதோ
விநா ஸீதாமுபாகத: ।
கதம் நாம ப்ரவேக்ஷ்யாமி
ஸூந்யமந்த:புரம் புந: ॥
sītayā saha niryātō
vinā sītāmupāgataḥ ।
kathaṃ nāma pravēkṣyāmi
ṡūnyamantaḥpuraṃ punaḥ ॥
Having left along with Seetā,
how can I go back without Seetā and
enter those empty inner quarters?
3.62.12b-13a நிர்வீர்ய இதி லோகோ மாம்
நிர்தயஸ்சேதி வக்ஷ்யதி ।
காதரத்வம் ப்ரகாஸம் ஹி
ஸீதாபநயநேந மே ॥
nirvīrya iti lōkō mām
nirdayaṡcēti vakṣyati ।
kātaratvaṃ prakāṡaṃ hi
sītāpanayanēna mē ॥
The world is going to call me
incompetent, and also unconcerned!
With Seetā being taken away,
it is clear how useless I am!
3.62.13b-14a நிவ்ருத்தவநவாஸஸ்ச
ஜநகம் மிதிலாதிபம் ।
குஸலம் பரிப்ருச்சந்தம்
கதம் ஸக்ஷ்யே நிரீக்ஷிதும் ॥
nivṛttavanavāsaṡca
janakaṃ mithilādhipam ।
kuṡalaṃ paripṛcchantam
kathaṃ ṡakṣyē nirīkṣitum ॥
How will I look into his eyes,
when Janaka, the king of Mithila,
asks about my wellbeing upon my return?
3.62.14b-15a விதேஹராஜோ நூநம் மாம்
த்ருஷ்ட்வா விரஹிதம் தயா ।
ஸுதாஸ்நேஹேந ஸந்தப்தோ
மோஹஸ்ய வஸமேஷ்யதி ॥
vidēharājō nūnaṃ mām
dṛṣṭvā virahitaṃ tayā ।
sutāsnēhēna santaptō
mōhasya vaṡamēṣyati ॥
When he sees that I have come back without her,
the King of Vidēha will certainly swoon,
burned out by his love for his daughter.
3.62.15b-16a அதவா ந கமிஷ்யாமி
புரீம் பரதபாலிதாம் ।
ஸ்வர்கோऽபி ஸீதயா ஹீந:
ஸூந்ய ஏவ மதோ மம ॥
athavā na gamiṣyāmi
purīṃ bharatapālitām ।
svargō'pi sītayā hīnaḥ
ṡūnya ēva matō mama ॥
May be I should not go to the
city governed by Bharata.
I think, even heaven would be a
desolate place for me, without Seetā.
3.62.16b-17a மாமிஹோத்ஸ்ருஜ்ய ஹி வநே
கச்சாயோத்யாம் புரீம் ஸுபாம் ।
ந த்வஹம் தாம் விநா ஸீதாம்
ஜீவேயம் ஹி கதஞ்சந ॥
māmihōtsṛjya hi vanē
gacchāyōdhyāṃ purīṃ ṡubhām ।
na tvahaṃ tāṃ vinā sītām
jīvēyaṃ hi kathañcana ॥
May be you should leave me here
and go to the auspicious city of Ayōdhyā.
There is no way I can continue to live without her, Seetā.
3.62.17b-18a காடமாஸ்லிஷ்ய பரதோ
வாச்யோ மத்வசநாத்த்வயா ।
அநுஜ்ஞாதோऽஸி ராமேண
பாலயேதி வஸுந்தராம் ॥
gāḍhamāṡliṣya bharatō
vācyō madvacanāttvayā ।
anujñātō'si rāmēṇa
pālayēti vasundharām ॥
Taking him into your warm embrace,
you should say this to him, on my behalf:
‘You have Rāma’s consent to
(continue to) rule the earth!’ Bharata agrees to rule Ayōdhyā only for fourteen years (Ṡlōkas 2.112.25b-26a).
3.62.18b-19 அம்பா ச மம கைகேயீ
ஸுமித்ரா ச த்வயா விபோ ।
கௌஸல்யா ச யதாந்யாயம்
அபிவாத்யா மமாऽஜ்ஞயா ।
ரக்ஷணீயா ப்ரயத்நேந
பவதா ஸோக்தகாரிணா ॥
ambā ca mama kaikēyī
sumitrā ca tvayā vibhō ।
kausalyā ca yathānyāyam
abhivādyā mamā'jñayā ।
rakṣaṇīyā prayatnēna
bhavatā sōktakāriṇā ॥
O you of great obedience and abilities!
Consider it my instruction and pay obeisance to
my mother Kousalyā, Sumitra and Kaikēyee,
as would be the expectation,
and take every effort to care for them!
3.62.20 ஸீதாயாஸ்ச விநாஸோऽயம்
மம சாமித்ரகர்ஸந ।
விஸ்தரேண ஜநந்யா மே
விநிவேத்யஸ்த்வயா பவேத் ॥
sītāyāṡca vināṡō'yam
mama cāmitrakarṡana ।
vistarēṇa jananyā mē
vinivēdyastvayā bhavēt ॥
O decimator of foes! You should brief
my mother, in detail, about how
Seetā and I have been destroyed.
3.62.21 இதி விலபதி ராகவே ஸுதீநே
வநமுபகம்ய தயா விநா ஸுகேஸ்யா ।
பயவிகலமுகஸ்து லக்ஷ்மணோऽபி
வ்யதிதமநா ப்ருஸமாதுரோ பபூவ ॥
iti vilapati rāghavē sudīnē
vanamupagamya tayā vinā sukēṡyā ।
bhayavikalamukhastu lakṣmaṇō'pi
vyathitamanā bhṛṡamāturō babhūva ॥
Upon Rāghava lamenting thus in
an extremely pitiful manner
for losing Seetā of lovely tresses
after coming to the Vana,
Lakshmaṇa too was greatly distressed,
his face disfigured with fear
and his mind troubled.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
அரண்யகாண்டே த்விஷஷ்டிதமஸ்ஸர்க: ।
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
araṇyakāṇḍē dviṣaṣṭitamassargaḥ ।
Thus concludes the sixty second Sarga
in Araṇya Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.