Tweet
Kishkindha Kaanda - Sarga 1 Continues
4.1.109 தயா விஹீந: க்ருபண:
கதம் லக்ஷ்மண தாரயே ।
யா மாமநுகதா ராஜ்யாத்
ப்ரஷ்டம் விகதசேதஸம் ॥
tayā vihīnaḥ kṛpaṇaḥ
kathaṃ lakṣmaṇa dhārayē ।
yā māmanugatā rājyāt
bhraṣṭaṃ vigatacētasam ॥
How can I manage, Lakshmaṇa,
miserable from the loss of her
who had followed me faithfully
when I had lost the kingdom
and was beside myself with grief?
4.1.110 தச்சார்வஞ்சிதபத்மாக்ஷம்
ஸுகந்தி ஸுபமவ்ரணம் ।
அபஸ்யதோ முகம் தஸ்யா:
ஸீததீவ மதிர்மம ॥
taccārvańcitapadmākṣam
sugandhi ṡubhamavraṇam ।
apaṡyatō mukhaṃ tasyāḥ
sīdatīva matirmama ॥
My heart sinks, because I cannot see her face,
with its beautiful lotus eyes,
its fragrance and flawless beauty.
4.1.111 ஸ்மிதஹாஸ்யாந்தரயுதம்
குணவந்மதுரம் ஹிதம் ।
வைதேஹ்யா வாக்யமதுலம்
கதா ஸ்ரோஷ்யாமி லக்ஷ்மண ॥
smitahāsyāntarayutam
guṇavanmadhuraṃ hitam ।
vaidēhyā vākyamatulam
kadā ṡrōṣyāmi lakṣmaṇa ॥
When shall I hear, O Lakshmaṇa,
Vaidēhi’s sweet, well-wishing and
incomparable speech that is
informed by good sense and
punctuated only by smiles and fun.
4.1.112 ப்ராப்ய துகம் வநே ஸ்யாமா
மாம் மந்மதவிகர்ஸிதம் ।
நஷ்டது:கேவ ஹ்ருஷ்டேவ
ஸாத்வீ ஸாத்வப்யபாஷத ॥
prāpya dukhaṃ vanē ṡyāmā
māṃ manmathavikarṡitam ।
naṣṭaduḥkhēva hṛṣṭēva
sādhvī sādhvabhyabhāṣata ॥
That good and young lady used to
speak nicely when I longed for love,
as if she was very cheerful and had got over
the grief of having to come to Vana.
4.1.113 கிம் நு வக்ஷ்யாமி கௌஸல்யாம்
அயோத்யாயாம் ந்ருபாத்மஜ ।
க்வ ஸா ஸ்நுஷேதி ப்ருச்சந்தீம்
கதம் சாபி து மநஸ்விநீம் ॥
kiṃ nu vakṣyāmi kausalyām
ayōdhyāyāṃ nṛpātmaja ।
kva sā snuṣēti pṛcchantīṃ
kathaṃ cāpi tu manasvinīm ॥
O prince! When I am back in Ayōdhyā,
and Kausalya, who dotes upon her, asks me,
‘Where is my daughter-in-law, and how is she?’,
what am I to tell her?
4.1.114 கச்ச லக்ஷ்மண பஸ்ய த்வம்
பரதம் ப்ராத்ருவத்ஸலம் ।
ந ஹ்யஹம் ஜீவிதும் ஸக்த:
தாம்ருதே ஜநகாத்மஜாம் ॥
gaccha lakṣmaṇa paṡya tvam
bharataṃ bhrātṛvatsalam ।
na hyahaṃ jīvituṃ ṡaktaḥ
tāmṛtē janakātmajām ॥
Lakshmaṇa, you go and see (and be with)
Bharata who loves his brothers.
For, I cannot live without Janaka’s daughter.
4.1.115 இதி ராமம் மஹாத்மாநம்
விலபந்தமநாதவத் ।
உவாச லக்ஷ்மணோ ப்ராதா
வசநம் யுக்தமவ்யயம் ॥
iti rāmaṃ mahātmānam
vilapantamanāthavat ।
uvāca lakṣmaṇō bhrātā
vacanaṃ yuktamavyayam ॥
When Rāma, the Mahātma,
thus lamented like one forlorn,
his brother Lakshmaṇa addressed him
in this direct and appropriate language:
4.1.116 ஸம்ஸ்தம்ப ராம பத்ரம் தே
மா ஸுச: புருஷோத்தம ।
நேத்ருஸாநாம் மதிர்மந்தா
பவத்யகலுஷாத்மநாம் ॥
saṃstambha rāma bhadraṃ tē
mā ṡucaḥ puruṣōttama ।
nēdṛṡānāṃ matirmandā
bhavatyakaluṣātmanām ॥
O Rāma! O best of men!
May all bode well for you!
Steady yourself, you must not grieve!
Wisdom shall not betray the likes of you,
whose hearts are serene!
4.1.117 த்யஜ வியோகஜம் து:கம்
ஸ்ம்ருத்வா ஸ்நேஹம் ப்ரியே ஜநே ।
அதிஸ்நேஹபரிஷ்வங்காத்
வர்திரார்த்ராபி தஹ்யதே ॥
tyaja viyōgajaṃ duḥkham
smṛtvā snēhaṃ priyē janē ।
atisnēhapariṣvaṅgāt
vartirārdrāpi dahyatē ॥
Think of your affection for the loved ones,
and set aside the grief caused by separation;
dipped in a great deal of oil,
even the wick that is wet will light up.
4.1.118 யதி கச்சதி பாதாலம்
ததோऽப்யதிகமேவ வா ।
ஸர்வதா ராவணஸ்தாவத்
ந பவிஷ்யதி ராகவ ॥
yadi gacchati pātālam
tatō'bhyadhikamēva vā ।
sarvathā rāvaṇastāvat
na bhaviṣyati rāghava ॥
O Rāghava! Rāvaṇa has no chance of survival,
even if he goes to the nether world or further below.
4.1.119 ப்ரவ்ருத்திர்லப்யதாம் தாவத்
தஸ்ய பாபஸ்ய ரக்ஷஸ: ।
ததோ ஹாஸ்யதி வா ஸீதாம்
நிதநம் வா கமிஷ்யதி ॥
pravṛttirlabhyatāṃ tāvat
tasya pāpasya rakṣasaḥ ।
tatō hāsyati vā sītām
nidhanaṃ vā gamiṣyati ॥
Let us first get news of the sinful Rākshasa;
the moment we do, he cannot but
give up Seetā, or face death.
4.1.120 யதி யாத்யதிதேர்கர்பம்
ராவணஸ்ஸஹ ஸீதயா ।
தத்ராப்யேநம் ஹநிஷ்யாமி
ந சேத்தாஸ்யதி மைதிலீம் ॥
yadi yātyaditērgarbham
rāvaṇassaha sītayā ।
tatrāpyēnaṃ haniṣyāmi
na cēddāsyati maithilīm ॥
Even if he were to get into
Diti’s womb, taking Seetā with him,
I will slay him, should he not return Maithili.
4.1.121 ஸ்வாஸ்த்யம் பத்ரம் பஜஸ்வார்ய
த்யஜ்யதாம் க்ருபணா மதி: ।
அர்தோ ஹி நஷ்டகார்யார்தை:
நாயத்நேநாதிகம்யதே ॥
svāsthyaṃ bhadraṃ bhajasvārya
tyajyatāṃ kṛpaṇā matiḥ ।
arthō hi naṣṭakāryārthaiḥ
nāyatnēnādhigamyatē ॥
O noble one! Regain the composure
and it will bode well (for you).
Relinquish the thoughts of despondency.
Those who suffered losses cannot accomplish
their goal without redoubling the effort.
4.1.122 உத்ஸாஹோ பலவாநார்ய
நாஸ்த்யுத்ஸாஹாத்பரம் பலம் ।
ஸோத்ஸாஹஸ்யாஸ்தி லோகேऽஸ்மிந்
ந கிஞ்சிதபி துர்லபம் ॥
utsāhō balavānārya
nāstyutsāhātparaṃ balam ।
sōtsāhasyāsti lōkē'smin
na kińcidapi durlabham ॥
O noble one! Motivation is strength.
There is no strength better than motivation.
For one who is motivated,
nothing is impossible in this world.
4.1.123 உத்ஸாஹவந்த: புருஷா
நாவஸீதந்தி கர்மஸு ।
உத்ஸாஹமாத்ரமாஸ்ரித்ய
ப்ரதிலப்ஸ்யாம ஜாநகீம்॥
utsāhavantaḥ puruṣā
nāvasīdanti karmasu ।
utsāhamātramāṡritya
pratilapsyāma jānakīm॥
A motivated person will not
wilt under the weight of the tasks.
With motivation alone, we can recover Jānaki.
4.1.124 த்யஜ்யதாம் காமவ்ருத்தத்வம்
ஸோகம் ஸம்ந்யஸ்ய ப்ருஷ்டத: ।
மஹாத்மாநம் க்ருதாத்மாநம்
ஆத்மாநம் நாவபுத்யஸே ॥
tyajyatāṃ kāmavṛttatvaṃ
ṡōkaṃ saṃnyasya pṛṣṭhataḥ ।
mahātmānaṃ kṛtātmānam
ātmānaṃ nāvabudhyasē ॥
Passion for love should be set aside.
Grief should be left behind.
You do not realize that you are a Mahātma,
with complete control of yourself.
4.1.125 ஏவம் ஸம்போதிதஸ்தேந
ஸோகோபஹதசேதந: ।
த்யஜ்ய ஸோகஞ்ச மோஹஞ்ச
ராமோ தைர்யமுபாகமத் ॥
ēvaṃ sambōdhitastēna
ṡōkōpahatacētanaḥ ।
tyajya ṡōkańca mōhańca
rāmō dhairyamupāgamat ॥
Thus addressed by him,
Rāma, whose mind had been overtaken by grief,
got rid of the grief and confusion,
and recovered his courage.
4.1.126 ஸோऽப்யதிக்ராமதவ்யக்ர:
தாமசிந்த்யபராக்ரம: ।
ராம: பம்பாம் ஸுருசிராம்
ரம்யாம் பாரிப்லவத்ருமாம் ॥
sō'bhyatikrāmadavyagraḥ
tāmacintyaparākramaḥ ।
rāmaḥ pampāṃ surucirām
ramyāṃ pāriplavadrumām ॥
He, of unimaginable prowess,
with the disturbance in his mind settled,
then passed Pampa of beautiful
trees that swayed with the breeze.
4.1.127 நிரீக்ஷமாணஸ்ஸஹஸா மஹாத்மா
ஸர்வம் வநம் நிர்ஜரகந்தராஸ்ச ।
உத்விக்நசேதாஸ்ஸஹ லக்ஷ்மணேந ।
விசார்ய து:கோபஹத: ப்ரதஸ்தே ॥
nirīkṣamāṇassahasā mahātmā
sarvaṃ vanaṃ nirjharakandarāṡca ।
udvignacētāssaha lakṣmaṇēna ।
vicārya duḥkhōpahataḥ pratasthē ॥
The Mahātma proceeded,
discussing with Lakshmaṇa,
looking everywhere in the forest,
in the caves and in the vicinity of waterfalls,
hit by grief and mind disturbed.
4.1.128 தம் மத்தமாதங்கவிலாஸகாமீ
கச்சந்தமவ்யக்ரமநா மஹாத்மா ।
ஸ லக்ஷ்மணோ ராகவமப்ரமத்தோ
ரரக்ஷ தர்மேண பலேந சைவ ॥
taṃ mattamātaṅgavilāsagāmī
gacchantamavyagramanā mahātmā ।
sa lakṣmaṇō rāghavamapramattō
rarakṣa dharmēṇa balēna caiva ॥
And Lakshmaṇa, the Mahātma,
whose stylish gait was like
that of the elephant in rut,
watched over Rāghava responsibly and vigilantly
with all his strength and a steady mind.
4.1.129 தாவ்ருஷ்யமூகஸ்ய ஸமீபசாரீ
சரந்ததர்ஸாத்புததர்ஸநீயௌ ।
ஸாகாம்ருகாணாமதிபஸ்தரஸ்வீ
விதத்ரஸே நைவ சிசேஷ்ட கிஞ்சித் ॥
tāvṛṣyamūkasya samīpacārī
carandadarṡādbhutadarṡanīyau ।
ṡākhāmṛgāṇāmadhipastarasvī
vitatrasē naiva cicēṣṭa kińcit ॥
(Meanwhile) the mighty lord
of the tree-top dwellers (Sugreeva)
who moved around in the vicinity of Mount Ṛshyamūka,
saw the imposing duo and became scared.
He stood still, completely motionless.
4.1.130 ஸ தௌ மஹாத்மா கஜமந்தகாமீ
ஸாகாம்ருகஸ்தத்ர சரஞ்சரந்தௌ ।
த்ருஷ்ட்வா விஷாதம் பரமம் ஜகாம
சிந்தாபரீதோ பயபாரமக்ந: ॥
sa tau mahātmā gajamandagāmī
ṡākhāmṛgastatra carańcarantau ।
dṛṣṭvā viṣādaṃ paramaṃ jagāma
cintāparītō bhayabhāramagnaḥ ॥
He, the Mahātma, the tree-top dweller,
of leisurely gait of the elephant,
was greatly worried upon seeing the duo
and sank into absolute sadness,
under the weight of fear.
4.1.131 தமாஸ்ரமம் புண்யஸுகம் ஸரண்யம்
ஸதைவ ஸாகாம்ருகஸேவிதாந்தம் ।
த்ரஸ்தாஸ்ச த்ருஷ்ட்வா ஹரயோऽபிஜக்மு:
மஹௌஜஸௌ ராகவலக்ஷ்மணௌ தௌ ॥
tamāṡramaṃ puṇyasukhaṃ ṡaraṇyaṃ
sadaiva ṡākhāmṛgasēvitāntam ।
trastāṡca dṛṣṭvā harayō'bhijagmuḥ
mahaujasau rāghavalakṣmaṇau tau ॥
And all the Vānaras, scared at the sight of
the mighty powerful Rāghava and Lakshmaṇa,
betook themselves to the Āṡrama, their sanctuary,
which was comforting and holy and
in whose interior Vānaras gather.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே ப்ரதமஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē prathamassargaḥ ॥
Thus concludes the first Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 9095 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.
4.1.109 தயா விஹீந: க்ருபண:
கதம் லக்ஷ்மண தாரயே ।
யா மாமநுகதா ராஜ்யாத்
ப்ரஷ்டம் விகதசேதஸம் ॥
tayā vihīnaḥ kṛpaṇaḥ
kathaṃ lakṣmaṇa dhārayē ।
yā māmanugatā rājyāt
bhraṣṭaṃ vigatacētasam ॥
How can I manage, Lakshmaṇa,
miserable from the loss of her
who had followed me faithfully
when I had lost the kingdom
and was beside myself with grief?
4.1.110 தச்சார்வஞ்சிதபத்மாக்ஷம்
ஸுகந்தி ஸுபமவ்ரணம் ।
அபஸ்யதோ முகம் தஸ்யா:
ஸீததீவ மதிர்மம ॥
taccārvańcitapadmākṣam
sugandhi ṡubhamavraṇam ।
apaṡyatō mukhaṃ tasyāḥ
sīdatīva matirmama ॥
My heart sinks, because I cannot see her face,
with its beautiful lotus eyes,
its fragrance and flawless beauty.
4.1.111 ஸ்மிதஹாஸ்யாந்தரயுதம்
குணவந்மதுரம் ஹிதம் ।
வைதேஹ்யா வாக்யமதுலம்
கதா ஸ்ரோஷ்யாமி லக்ஷ்மண ॥
smitahāsyāntarayutam
guṇavanmadhuraṃ hitam ।
vaidēhyā vākyamatulam
kadā ṡrōṣyāmi lakṣmaṇa ॥
When shall I hear, O Lakshmaṇa,
Vaidēhi’s sweet, well-wishing and
incomparable speech that is
informed by good sense and
punctuated only by smiles and fun.
4.1.112 ப்ராப்ய துகம் வநே ஸ்யாமா
மாம் மந்மதவிகர்ஸிதம் ।
நஷ்டது:கேவ ஹ்ருஷ்டேவ
ஸாத்வீ ஸாத்வப்யபாஷத ॥
prāpya dukhaṃ vanē ṡyāmā
māṃ manmathavikarṡitam ।
naṣṭaduḥkhēva hṛṣṭēva
sādhvī sādhvabhyabhāṣata ॥
That good and young lady used to
speak nicely when I longed for love,
as if she was very cheerful and had got over
the grief of having to come to Vana.
4.1.113 கிம் நு வக்ஷ்யாமி கௌஸல்யாம்
அயோத்யாயாம் ந்ருபாத்மஜ ।
க்வ ஸா ஸ்நுஷேதி ப்ருச்சந்தீம்
கதம் சாபி து மநஸ்விநீம் ॥
kiṃ nu vakṣyāmi kausalyām
ayōdhyāyāṃ nṛpātmaja ।
kva sā snuṣēti pṛcchantīṃ
kathaṃ cāpi tu manasvinīm ॥
O prince! When I am back in Ayōdhyā,
and Kausalya, who dotes upon her, asks me,
‘Where is my daughter-in-law, and how is she?’,
what am I to tell her?
4.1.114 கச்ச லக்ஷ்மண பஸ்ய த்வம்
பரதம் ப்ராத்ருவத்ஸலம் ।
ந ஹ்யஹம் ஜீவிதும் ஸக்த:
தாம்ருதே ஜநகாத்மஜாம் ॥
gaccha lakṣmaṇa paṡya tvam
bharataṃ bhrātṛvatsalam ।
na hyahaṃ jīvituṃ ṡaktaḥ
tāmṛtē janakātmajām ॥
Lakshmaṇa, you go and see (and be with)
Bharata who loves his brothers.
For, I cannot live without Janaka’s daughter.
4.1.115 இதி ராமம் மஹாத்மாநம்
விலபந்தமநாதவத் ।
உவாச லக்ஷ்மணோ ப்ராதா
வசநம் யுக்தமவ்யயம் ॥
iti rāmaṃ mahātmānam
vilapantamanāthavat ।
uvāca lakṣmaṇō bhrātā
vacanaṃ yuktamavyayam ॥
When Rāma, the Mahātma,
thus lamented like one forlorn,
his brother Lakshmaṇa addressed him
in this direct and appropriate language:
4.1.116 ஸம்ஸ்தம்ப ராம பத்ரம் தே
மா ஸுச: புருஷோத்தம ।
நேத்ருஸாநாம் மதிர்மந்தா
பவத்யகலுஷாத்மநாம் ॥
saṃstambha rāma bhadraṃ tē
mā ṡucaḥ puruṣōttama ।
nēdṛṡānāṃ matirmandā
bhavatyakaluṣātmanām ॥
O Rāma! O best of men!
May all bode well for you!
Steady yourself, you must not grieve!
Wisdom shall not betray the likes of you,
whose hearts are serene!
4.1.117 த்யஜ வியோகஜம் து:கம்
ஸ்ம்ருத்வா ஸ்நேஹம் ப்ரியே ஜநே ।
அதிஸ்நேஹபரிஷ்வங்காத்
வர்திரார்த்ராபி தஹ்யதே ॥
tyaja viyōgajaṃ duḥkham
smṛtvā snēhaṃ priyē janē ।
atisnēhapariṣvaṅgāt
vartirārdrāpi dahyatē ॥
Think of your affection for the loved ones,
and set aside the grief caused by separation;
dipped in a great deal of oil,
even the wick that is wet will light up.
4.1.118 யதி கச்சதி பாதாலம்
ததோऽப்யதிகமேவ வா ।
ஸர்வதா ராவணஸ்தாவத்
ந பவிஷ்யதி ராகவ ॥
yadi gacchati pātālam
tatō'bhyadhikamēva vā ।
sarvathā rāvaṇastāvat
na bhaviṣyati rāghava ॥
O Rāghava! Rāvaṇa has no chance of survival,
even if he goes to the nether world or further below.
4.1.119 ப்ரவ்ருத்திர்லப்யதாம் தாவத்
தஸ்ய பாபஸ்ய ரக்ஷஸ: ।
ததோ ஹாஸ்யதி வா ஸீதாம்
நிதநம் வா கமிஷ்யதி ॥
pravṛttirlabhyatāṃ tāvat
tasya pāpasya rakṣasaḥ ।
tatō hāsyati vā sītām
nidhanaṃ vā gamiṣyati ॥
Let us first get news of the sinful Rākshasa;
the moment we do, he cannot but
give up Seetā, or face death.
4.1.120 யதி யாத்யதிதேர்கர்பம்
ராவணஸ்ஸஹ ஸீதயா ।
தத்ராப்யேநம் ஹநிஷ்யாமி
ந சேத்தாஸ்யதி மைதிலீம் ॥
yadi yātyaditērgarbham
rāvaṇassaha sītayā ।
tatrāpyēnaṃ haniṣyāmi
na cēddāsyati maithilīm ॥
Even if he were to get into
Diti’s womb, taking Seetā with him,
I will slay him, should he not return Maithili.
4.1.121 ஸ்வாஸ்த்யம் பத்ரம் பஜஸ்வார்ய
த்யஜ்யதாம் க்ருபணா மதி: ।
அர்தோ ஹி நஷ்டகார்யார்தை:
நாயத்நேநாதிகம்யதே ॥
svāsthyaṃ bhadraṃ bhajasvārya
tyajyatāṃ kṛpaṇā matiḥ ।
arthō hi naṣṭakāryārthaiḥ
nāyatnēnādhigamyatē ॥
O noble one! Regain the composure
and it will bode well (for you).
Relinquish the thoughts of despondency.
Those who suffered losses cannot accomplish
their goal without redoubling the effort.
4.1.122 உத்ஸாஹோ பலவாநார்ய
நாஸ்த்யுத்ஸாஹாத்பரம் பலம் ।
ஸோத்ஸாஹஸ்யாஸ்தி லோகேऽஸ்மிந்
ந கிஞ்சிதபி துர்லபம் ॥
utsāhō balavānārya
nāstyutsāhātparaṃ balam ।
sōtsāhasyāsti lōkē'smin
na kińcidapi durlabham ॥
O noble one! Motivation is strength.
There is no strength better than motivation.
For one who is motivated,
nothing is impossible in this world.
4.1.123 உத்ஸாஹவந்த: புருஷா
நாவஸீதந்தி கர்மஸு ।
உத்ஸாஹமாத்ரமாஸ்ரித்ய
ப்ரதிலப்ஸ்யாம ஜாநகீம்॥
utsāhavantaḥ puruṣā
nāvasīdanti karmasu ।
utsāhamātramāṡritya
pratilapsyāma jānakīm॥
A motivated person will not
wilt under the weight of the tasks.
With motivation alone, we can recover Jānaki.
4.1.124 த்யஜ்யதாம் காமவ்ருத்தத்வம்
ஸோகம் ஸம்ந்யஸ்ய ப்ருஷ்டத: ।
மஹாத்மாநம் க்ருதாத்மாநம்
ஆத்மாநம் நாவபுத்யஸே ॥
tyajyatāṃ kāmavṛttatvaṃ
ṡōkaṃ saṃnyasya pṛṣṭhataḥ ।
mahātmānaṃ kṛtātmānam
ātmānaṃ nāvabudhyasē ॥
Passion for love should be set aside.
Grief should be left behind.
You do not realize that you are a Mahātma,
with complete control of yourself.
4.1.125 ஏவம் ஸம்போதிதஸ்தேந
ஸோகோபஹதசேதந: ।
த்யஜ்ய ஸோகஞ்ச மோஹஞ்ச
ராமோ தைர்யமுபாகமத் ॥
ēvaṃ sambōdhitastēna
ṡōkōpahatacētanaḥ ।
tyajya ṡōkańca mōhańca
rāmō dhairyamupāgamat ॥
Thus addressed by him,
Rāma, whose mind had been overtaken by grief,
got rid of the grief and confusion,
and recovered his courage.
4.1.126 ஸோऽப்யதிக்ராமதவ்யக்ர:
தாமசிந்த்யபராக்ரம: ।
ராம: பம்பாம் ஸுருசிராம்
ரம்யாம் பாரிப்லவத்ருமாம் ॥
sō'bhyatikrāmadavyagraḥ
tāmacintyaparākramaḥ ।
rāmaḥ pampāṃ surucirām
ramyāṃ pāriplavadrumām ॥
He, of unimaginable prowess,
with the disturbance in his mind settled,
then passed Pampa of beautiful
trees that swayed with the breeze.
4.1.127 நிரீக்ஷமாணஸ்ஸஹஸா மஹாத்மா
ஸர்வம் வநம் நிர்ஜரகந்தராஸ்ச ।
உத்விக்நசேதாஸ்ஸஹ லக்ஷ்மணேந ।
விசார்ய து:கோபஹத: ப்ரதஸ்தே ॥
nirīkṣamāṇassahasā mahātmā
sarvaṃ vanaṃ nirjharakandarāṡca ।
udvignacētāssaha lakṣmaṇēna ।
vicārya duḥkhōpahataḥ pratasthē ॥
The Mahātma proceeded,
discussing with Lakshmaṇa,
looking everywhere in the forest,
in the caves and in the vicinity of waterfalls,
hit by grief and mind disturbed.
4.1.128 தம் மத்தமாதங்கவிலாஸகாமீ
கச்சந்தமவ்யக்ரமநா மஹாத்மா ।
ஸ லக்ஷ்மணோ ராகவமப்ரமத்தோ
ரரக்ஷ தர்மேண பலேந சைவ ॥
taṃ mattamātaṅgavilāsagāmī
gacchantamavyagramanā mahātmā ।
sa lakṣmaṇō rāghavamapramattō
rarakṣa dharmēṇa balēna caiva ॥
And Lakshmaṇa, the Mahātma,
whose stylish gait was like
that of the elephant in rut,
watched over Rāghava responsibly and vigilantly
with all his strength and a steady mind.
4.1.129 தாவ்ருஷ்யமூகஸ்ய ஸமீபசாரீ
சரந்ததர்ஸாத்புததர்ஸநீயௌ ।
ஸாகாம்ருகாணாமதிபஸ்தரஸ்வீ
விதத்ரஸே நைவ சிசேஷ்ட கிஞ்சித் ॥
tāvṛṣyamūkasya samīpacārī
carandadarṡādbhutadarṡanīyau ।
ṡākhāmṛgāṇāmadhipastarasvī
vitatrasē naiva cicēṣṭa kińcit ॥
(Meanwhile) the mighty lord
of the tree-top dwellers (Sugreeva)
who moved around in the vicinity of Mount Ṛshyamūka,
saw the imposing duo and became scared.
He stood still, completely motionless.
4.1.130 ஸ தௌ மஹாத்மா கஜமந்தகாமீ
ஸாகாம்ருகஸ்தத்ர சரஞ்சரந்தௌ ।
த்ருஷ்ட்வா விஷாதம் பரமம் ஜகாம
சிந்தாபரீதோ பயபாரமக்ந: ॥
sa tau mahātmā gajamandagāmī
ṡākhāmṛgastatra carańcarantau ।
dṛṣṭvā viṣādaṃ paramaṃ jagāma
cintāparītō bhayabhāramagnaḥ ॥
He, the Mahātma, the tree-top dweller,
of leisurely gait of the elephant,
was greatly worried upon seeing the duo
and sank into absolute sadness,
under the weight of fear.
4.1.131 தமாஸ்ரமம் புண்யஸுகம் ஸரண்யம்
ஸதைவ ஸாகாம்ருகஸேவிதாந்தம் ।
த்ரஸ்தாஸ்ச த்ருஷ்ட்வா ஹரயோऽபிஜக்மு:
மஹௌஜஸௌ ராகவலக்ஷ்மணௌ தௌ ॥
tamāṡramaṃ puṇyasukhaṃ ṡaraṇyaṃ
sadaiva ṡākhāmṛgasēvitāntam ।
trastāṡca dṛṣṭvā harayō'bhijagmuḥ
mahaujasau rāghavalakṣmaṇau tau ॥
And all the Vānaras, scared at the sight of
the mighty powerful Rāghava and Lakshmaṇa,
betook themselves to the Āṡrama, their sanctuary,
which was comforting and holy and
in whose interior Vānaras gather.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே ப்ரதமஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē prathamassargaḥ ॥
Thus concludes the first Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 9095 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.