Tweet
Kishkindha Kaanda - Sarga 6
In this Sarga, Sugreeva tells Rāma that he learned the details of Rāma’s situation from his good minister, Hanumān. He promises to find and bring Seetā no matter where she was. He thinks that the woman who dropped her upper garment and ornaments as she was being carried off by a Rakshasa must be Seetā. He brings the ornaments and the garment from the cave where he had kept them and shows them to Rāma. Rāma cries, his tears flowing unchecked, upon seeing them. He asks Sugreeva to tell more about the Rākshasa and in which direction he went.
4.6.1-4 புநரேவாப்ரவீத்ப்ரீதோ
ராகவம் ரகுநந்தநம் ।
அயமாக்யாதி மே ராம
ஸசிவோ மந்த்ரிஸத்தம: ।
ஹநுமாந்யந்நிமித்தம் த்வம்
நிர்ஜநம் வநமாகத: ।
லக்ஷ்மணேந ஸஹ ப்ராத்ரா
வஸதஸ்ச வநே தவ ।
ரக்ஷஸாऽபஹ்ருதா பார்யா
மைதிலீ ஜநகாத்மஜா ।
த்வயா வியுக்தா ருததீ
லக்ஷ்மணேந ச தீமதா ।
அந்தரப்ரேப்ஸுநா தேந
ஹத்வா க்ருத்ரம் ஜடாயுஷம் ।
பார்யாவியோகஜம் து:கம்
ப்ராபிதஸ்தேந ரக்ஷஸா ॥
punarēvābravītprītō
rāghavaṃ raghunandanam ।
ayamākhyāti mē rāma
sacivō mantrisattamaḥ ।
hanumānyannimittaṃ tvam
nirjanaṃ vanamāgataḥ ।
lakṣmaṇēna saha bhrātrā
vasataṡca vanē tava ।
rakṣasā'pahṛtā bhāryā
maithilī janakātmajā ।
tvayā viyuktā rudatī
lakṣmaṇēna ca dhīmatā ।
antaraprēpsunā tēna
hatvā gṛdhraṃ jaṭāyuṣam ।
bhāryāviyōgajaṃ duḥkham
prāpitastēna rakṣasā ॥
Pleased, he (Sugreeva) said again to
Rāghava, the delight of the lineage of Raghu:
‘O Rāma! Hanumān,
my counsellor and an excellent minister
explained to me why you have come to the desolate Vana,
how you were living in the Vana
along with your brother Lakshmaṇa,
and how your wife Maithili, the daughter of Janaka
was carried off by a Rākshasa
when he found a chance while you
and the sagacious Lakshmaṇa were away
and how he killed Jaṭāyu, the eagle,
throwing you into the grief of
separation from your wife.’
4.6.5 பார்யாவியோகஜம் து:கம்
ந சிராத்த்வம் விமோக்ஷ்யஸே ।
அஹம் தாமாநயிஷ்யாமி
நஷ்டாம் வேதஸ்ருதீமிவ ॥
bhāryāviyōgajaṃ duḥkham
na cirāttvaṃ vimōkṣyasē ।
ahaṃ tāmānayiṣyāmi
naṣṭāṃ vēdaṡrutīmiva ॥
You shall be relieved of the grief
of separation from your wife very shortly.
I will fetch her back
(with the urgency of) fetching the lost Vēdas.
4.6.6 ரஸாதலே வா வர்தந்தீம்
வர்தந்தீ வா நபஸ்தலே ।
அஹமாநீய தாஸ்யாமி
தவ பார்யாமரிந்தம ॥
rasātalē vā vartantīṃ
vartantī vā nabhasthalē ।
ahamānīya dāsyāmi
tava bhāryāmarindama ॥
O subduer of enemies! I shall
fetch and give your wife to you
no matter whether she is in the
nether regions or in the sky.
4.6.7-8a இதம் தத்யம் மம வச:
த்வமவேஹி ச ராகவ ।
ந ஸக்யா ஸா ஜரயிதும்
ஸேந்த்ரைரபி ஸ்ஸுராஸுரை: ॥
தவ பார்யா மஹாபாஹோ
பக்ஷ்யம் விஷக்ருதம் யதா ।
idaṃ tathyaṃ mama vacaḥ
tvamavēhi ca rāghava ।
na ṡakyā sā jarayitum
sēndrairapi ssurāsuraiḥ ॥
tava bhāryā mahābāhō
bhakṣyaṃ viṣakṛtaṃ yathā ।
O Rāghava! Count on my words to come true!
O you of the mighty arm! She cannot be held for long,
by any one, be it Suras along with Indra, or Asuras,
any more than poisoned food can be in the stomach.
4.6.8b-10 த்யஜ ஸோகம் மஹாபாஹோ
தாம் காந்தாமாநயாமி தே ।
அநுமாநாத்து ஜாநாமி
மைதிலீ ஸா ந ஸம்ஸய: ।
ஹ்ரியமாணா மயா த்ருஷ்டா
ரக்ஷஸா க்ரூரகர்மணா ।
க்ரோஸந்தீ ராம ராமேதி
லக்ஷ்மணேதி ச விஸ்வரம் ।
ஸ்புரந்தீ ராவணஸ்யாங்கே
பந்நகேந்த்ரவதூர்யதா ॥
tyaja ṡōkaṃ mahābāhō
tāṃ kāntāmānayāmi tē ।
anumānāttu jānāmi
maithilī sā na saṃṡayaḥ ।
hriyamāṇā mayā dṛṣṭā
rakṣasā krūrakarmaṇā ।
krōṡantī rāma rāmēti
lakṣmaṇēti ca visvaram ।
sphurantī rāvaṇasyāṅkē
pannagēndravadhūryathā ॥
O you of might arm! Abdicate your grief.
I will bring your woman back to you.
I suspect, without doubt, that I know her, Maithili.
I saw her being carried off by the cruel Rākshasa.
I think that she was the one who cried,
‘Rāma! Rāma! Lakshmaṇa!’, in a bitter voice
writhing on the lap of Rāvaṇa
like the mate of a mighty serpent.
4.6.11 ஆத்மநா பஞ்சமம் மாம் ஹி
த்ருஷ்ட்வா ஸைலதலே ஸ்திதம் ।
உத்தரீயம் தயா த்யக்தம்
ஸுபாந்யாபரணாநி ச ॥
ātmanā pañcamaṃ māṃ hi
dṛṣṭvā ṡailatalē sthitam ।
uttarīyaṃ tayā tyaktam
ṡubhānyābharaṇāni ca ॥
Seeing the five of us, including me,
on the top of the mountain,
she dropped her upper garment and
her beautiful ornaments.
4.6.12 தாந்யஸ்மாபிர்க்ருஹீதாநி
நிஹிதாநி ச ராகவ ।
ஆநயிஷ்யாம்யஹம் தாநி
ப்ரத்யபிஜ்ஞாதுமர்ஹஸி ॥
tānyasmābhirgṛhītāni
nihitāni ca rāghava ।
ānayiṣyāmyahaṃ tāni
pratyabhijñātumarhasi ॥
We have taken and kept them safely.
I shall bring them; you should
be able to recognize them.
4.6.13 தமப்ரவீத்ததோ ராம:
ஸுக்ரீவம் ப்ரியவாதிநம் ।
ஆநயஸ்வ ஸகே ஸீக்ரம்
கிமர்தம் ப்ரவிலம்பஸே ॥
tamabravīttatō rāmaḥ
sugrīvaṃ priyavādinam ।
ānayasva sakhē ṡīghram
kimarthaṃ pravilambasē ॥
And Rāma urged Sugreeva, who had given him good news,
‘Fetch them quick, my friend, why delay?’
4.6.14 ஏவமுக்தஸ்து ஸுக்ரீவ
ஸைலஸ்ய கஹநாம் குஹாம் ।
ப்ரவிவேஸ ததஸ்ஸீக்ரம்
ராகவப்ரியகாம்யயா ॥
ēvamuktastu sugrīva
ṡailasya gahanāṃ guhām ।
pravivēṡa tataṡṡīghraṃ
rāghavapriyakāmyayā ॥
Sugreeva, thus asked, went immediately into
a mountain cave that was difficult to access,
eager to please Rāghava.
4.6.15 உத்தரீயம் க்ருஹீத்வா து
ஸுபாந்யாபரணாநி ச ।
இதம் பஸ்யேதி ராமாய
தர்ஸயாமாஸ வாநர: ॥
uttarīyaṃ gṛhītvā tu
ṡubhānyābharaṇāni ca ।
idaṃ paṡyēti rāmāya
darṡayāmāsa vānaraḥ ॥
The Vānara fetched the upper garment and
the exquisite ornaments and showed them
to Rāma saying, ‘See, here!’
4.6.16 ததோ க்ருஹீத்வா வாஸஸ்து
ஸ்ஸுபாந்யாபரணாநி ச ।
அபவத்பாஷ்பஸம்ருத்தோ
நீஹாரேணேவ சந்த்ரமா: ॥
tatō gṛhītvā vāsastu
ṡṡubhānyābharaṇāni ca ।
abhavadbāṣpasaṃruddhō
nīhārēṇēva candramāḥ ॥
Taking that garment and the lovely ornaments,
he was overtaken by tears, like the moon by mist:
4.6.17 ஸீதாஸ்நேஹப்ரவ்ருத்தேந
ஸ து பாஷ்பேண தூஷித: ।
ஹா ப்ரியேதி ருதந்தைர்யம்
உத்ஸ்ருஜ்ய ந்யபதத்க்ஷிதௌ ॥
sītāsnēhapravṛttēna
sa tu bāṣpēṇa dūṣitaḥ ।
hā priyēti rudandhairyam
utsṛjya nyapatatkṣitau ॥
Impeded by the tears that welled
because of his love for Seetā,
he cried, ‘Ha, my beloved!’ and
lost his composure and fell on the ground.
4.6.18 ஹ்ருதி க்ருத்வா ஸ பஹுஸ:
தமலங்காரமுத்தமம் ।
நிஸஸ்வாஸ ப்ருஸம் ஸர்போ
பிலஸ்த இவ ரோஷித: ॥
hṛdi kṛtvā sa bahuṡaḥ
tamalaṅkāramuttamam ।
niṡaṡvāsa bhṛṡaṃ sarpō
bilastha iva rōṣitaḥ ॥
Pressing those splendid jewels repeatedly to his breast,
he heaved great sighs like an angry serpent in its hole.
4.6.19 அவிச்சிந்நாஸ்ருவேகஸ்து
ஸௌமித்ரிம் வீக்ஷ்ய பார்ஸ்வத: ।
பரிதேவயிதும் தீநம்
ராமஸ்ஸமுபசக்ரமே ॥
avicchinnāṡruvēgastu
saumitriṃ vīkṣya pārṡvataḥ ।
paridēvayituṃ dīnam
rāmassamupacakramē ॥
With tears flowing fast and unchecked,
Rāma turned to Sowmitri who was by his side
and started lamenting pitifully:
4.6.20 பஸ்ய லக்ஷ்மண வைதேஹ்யா
ஸந்த்யக்தம் ஹ்ரியமாணயா ।
உத்தரீயமிதம் பூமௌ
ஸரீராத்பூஷணாநி ச ॥
paṡya lakṣmaṇa vaidēhyā
santyaktaṃ hriyamāṇayā ।
uttarīyamidaṃ bhūmau
ṡarīrādbhūṣaṇāni ca ॥
Lakshmaṇa, look at this upper garment
and the ornaments (that were) on her body
that Vaidēhi dropped on to the ground,
as she was being carried off.
4.6.21 ஸாத்வலிந்யாம் த்ருவம் பூமௌ
ஸீதயா ஹ்ரியமாணயா ।
உத்ஸ்ருஷ்டம் பூஷணமிதம்
ததாரூபம் ஹி த்ருஸ்யதே ॥
ṡādvalinyāṃ dhruvaṃ bhūmau
sītayā hriyamāṇayā ।
utsṛṣṭaṃ bhūṣaṇamidam
tathārūpaṃ hi dṛṡyatē ॥
These ornaments must have been dropped on the grass lands
by Seetā, as she was being carried off,
for they look just as they were (undamaged).
4.6.22-23a ஏவமுக்தஸ்து ராமேண
லக்ஷ்மணோ வாக்யமப்ரவீத் |
நாஹம் ஜாநாமி கேயூரே
நாஹம் ஜாநாமி குண்டலே |
நூபுரேத்வபிஜாநாமி
நித்யம் பாத அபிவம்தநாத் ॥
ēvamuktastu rāmēṇa
lakṣmaṇō vākyamabravīt |
nāham jānāmi kēyūrē
nāham jānāmi kuṇḍalē |
nūpurētvabhijānāmi
nityam pāda abhivaṃdanāt ॥
When Rāma said this, Lakshmaṇa responded saying:
‘I do not know the bracelets nor the ear-pendants;
but I know the anklets, as I used to
prostrate myself at her feet every day’. This Ṡlōka, though very touching, is widely considered unauthentic.
4.6.23b-24 ததஸ்து ராகவோ வாக்யம்
ஸுக்ரீவமிதமப்ரவீத் ।
ப்ரூஹி ஸுக்ரீவ கம் தேஸம்
ஹ்ரியந்தீ லக்ஷிதா த்வயா ।
ரக்ஷஸா ரௌத்ரரூபேண
மம ப்ராணை: ப்ரியா ப்ரியா ॥
tatastu rāghavō vākyam
sugrīvamidamabravīt ।
brūhi sugrīva kaṃ dēṡam
hriyantī lakṣitā tvayā ।
rakṣasā raudrarūpēṇa
mama prāṇaiḥ priyā priyā ॥
Then Rāghava turned to Sugreeva and said:
‘O Sugreeva! Tell me to which region you have seen
my life, my dear, my beloved being carried off
by that fierce looking Rākshasa?’
4.6.25 க்வ வா வஸதி தத்ரக்ஷோ
மஹத்வ்யஸநதம் மம ।
யந்நிமித்தமஹம் ஸர்வாந்
நாஸயிஷ்யாமி ராக்ஷஸாந் ॥
kva vā vasati tadrakṣō
mahadvyasanadaṃ mama ।
yannimittamahaṃ sarvān
nāṡayiṣyāmi rākṣasān ॥
Where does that Rākshasa,
who caused such a grief to me and
whom I am going to destroy
along with all the other Rākshasas, live?
4.6.26 ஹரதா மைதிலீம் யேந
மாம் ச ரோஷயதா ப்ருஸம் ।
ஆத்மநோ ஜீவிதாந்தாய
ம்ருத்யுத்வாரமபாவ்ருதம் ॥
haratā maithilīṃ yēna
māṃ ca rōṣayatā bhṛṡam ।
ātmanō jīvitāntāya
mṛtyudvāramapāvṛtam ॥
Who was he that opened wide the door
of death to himself, bringing an end to his life,
by carrying off Maithili and earning my terrible wrath?
4.6.27 மம தயிததமா ஹ்ருதா வநாத்
ரஜநிசரேண விமத்ய யேந ஸா ।
கதய மம ரிபும் தமத்ய வை
ப்லவகபதே யமஸாதநம் நயாமி ॥
mama dayitatamā hṛtā vanāt
rajanicarēṇa vimathya yēna sā ।
kathaya mama ripuṃ tamadya vai
plavagapatē yamasādanaṃ nayāmi ॥
O lord of Vānaras! Tell me about
the Rākshasa, my foe, by whom, she, my dearest,
was carried off forcibly!
I will send him to the abode of Yama right away.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே ஷஷ்டஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē ṣaṣṭhassargaḥ ॥
Thus concludes the sixth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 9257 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.