Tweet
Kishkindha Kaanda - Sarga 20
Kishkindha Kaanda - Sarga 20
In this Sarga, Tārā grieves over her husband's death. She feels sad that he had to reap the fruits of his misdeeds, in taking the wife of Sugreeva and in driving him away from the kingdom. She feels sad that Vāli, in his folly, did not heed her advice. She blames the fate for taking his life away and agrees that Rāma is justified in delivering the punishment for his misdeeds and keeping the word given to Sugreeva.
She praises his kingly stature and handsome looks, saying that it is certain that he would raise a stir in the hearts of the Apsaras in heaven. She beseeches him to bless the young, handsome and pampered Aṅgada. She asks Aṅgada to take a good look at his father for one last time.
She tells Sugreeva that he can have the kingdom and Rumā back, now that his brother and enemy is dead. She begs Vāli to forgive her of anything she might have done to displease him unwittingly.
She resolves herself to fast until death right on the grounds where Vāli lay.
4.20.1-2a ராமசாபவிஸ்ருஷ்டேந
ஸரேணாந்தகரேண தம் ।
த்ருஷ்ட்வா விநிஹதம் பூமௌ
தாரா தாராதிபாநநா ।
ஸா ஸமாஸாத்ய பர்தாரம்
பர்யஷ்வஜத பாமிநீ ॥
rāmacāpavisṛṣṭēna
ṡarēṇāntakarēṇa tam ।
dṛṣṭvā vinihataṃ bhūmau
tārā tārādhipānanā ।
sā samāsādya bhartāram
paryaṣvajata bhāminī ॥
Tārā whose face resembled the lord of stars
saw him fallen on the ground struck by the arrow
shot from Rāma’s bow that but takes one’s life.
That lady approached her husband and embraced him.
Lord of stars refers to the moon.
4.20.2b-3 இஷுணாऽபிஹதம் த்ருஷ்ட்வா
வாலிநம் குஞ்ஜரோபமம் ।
வாநரம் பர்வதேந்த்ராபம்
ஸோகஸந்தப்தமாநஸா ।
தாரா தருமிவோந்மூலம்
பர்யதேவயதாதுரா ॥
iṣuṇā'bhihataṃ dṛṣṭvā
vālinaṃ kuñjarōpamam ।
vānaraṃ parvatēndrābham
ṡōkasantaptamānasā ।
tārā tarumivōnmūlam
paryadēvayadāturā ॥
Seeing that Vānara, Vāli,
who was (giant) like an elephant,
and (splendid) like the lord of mountains,
struck down by the arrow and
(lying) like an uprooted tree,
Tārā, her heart burned by grief, wept bitterly.
4.20.4 ரணே தாருண விக்ராந்த
ப்ரவீர ப்லவதாம் வர ।
கிம் தீநாமபுரோபாகாம்
அத்ய த்வம் நாபிபாஷஸே ॥
raṇē dāruṇa vikrānta
pravīra plavatāṃ vara ।
kiṃ dīnāmapurōbhāgām
adya tvaṃ nābhibhāṣasē ॥
O mighty warrior, foremost of the Vānaras,
of formidable prowess in war!
How is it that you do not speak to me
that stands before you miserable,
having never spoken anything against you!
4.20.5 உத்திஷ்ட ஹரிஸார்தூல
பஜஸ்வ ஸயநோத்தமம் ।
நைவம்விதாஸ்ஸேரதே ஹி
பூமௌ ந்ருபதிஸத்தமா: ॥
uttiṣṭha hariṡārdūla
bhajasva ṡayanōttamam ।
naivaṃvidhāṡṡēratē hi
bhūmau nṛpatisattamāḥ ॥
Get up, O tiger among Vānaras,
on to a magnificent bed;
great kings like you do not
lie down on the bare ground.
4.20.6 அதீவ கலு தே காந்தா
வஸுதா வஸுதாதிப ।
கதாஸுரபி யாம் காத்ரை:
மாம் விஹாய நிஷேவஸே ॥
atīva khalu tē kāntā
vasudhā vasudhādhipa ।
gatāsurapi yāṃ gātraiḥ
māṃ vihāya niṣēvasē ॥
Indeed, isn’t the earth your foremost beloved,
O lord of the earth, for you entreat her
taking her into your full embrace, abandoning me,
even as you are losing your life!
4.20.7 வ்யக்தமந்யா த்வயா வீர
தர்மத: ஸம்ப்ரவர்திதா ।
கிஷ்கிந்தேவ புரீ ரம்யா
ஸ்வர்கமார்கே விநிர்மிதா ॥
vyaktamanyā tvayā vīra
dharmataḥ sampravartitā ।
kiṣkindhēva purī ramyā
svargamārgē vinirmitā ॥
Clearly, O Veera, you, who abide by Dharma,
have built, in the direction of heaven,
a beautiful city like Kishkindhā!
4.20.8 யாந்யஸ்மாபிஸ்த்வயா ஸார்தம்
வநேஷு மதுகந்திஷு ।
விஹ்ருதாநி த்வயா காலே
தேஷாமுபரம: க்ருத: ॥
yānyasmābhistvayā sārdham
vanēṣu madhugandhiṣu ।
vihṛtāni tvayā kālē
tēṣāmuparamaḥ kṛtaḥ ॥
All those times of pleasure-wanderings along with you
in the Vanas filled with intoxicating scents
have been wrought to come to an end.
4.20.9 நிராநந்தா நிராஸாऽஹம்
நிமக்நா ஸோகஸாகரே ।
த்வயி பஞ்சத்வமாபந்நே
மஹாயூதபயூதபே ॥
nirānandā nirāṡā'ham
nimagnā ṡōkasāgarē ।
tvayi pañcatvamāpannē
mahāyūthapayūthapē ॥
With you, the lord of
leaders of the hosts (of Vānaras), dead,
I am plunged in an ocean of grief,
devoid of hope or joy.
4.20.10 ஹ்ருதயம் ஸுஸ்திரம் மஹ்யம்
த்ருஷ்ட்வா விநிஹதம் பதிம் ।
யந்ந ஸோகாபிஸந்தப்தம்
ஸ்புடதேऽத்ய ஸஹஸ்ரதா ॥
hṛdayaṃ susthiraṃ mahyam
dṛṣṭvā vinihataṃ patim ।
yanna ṡōkābhisantaptam
sphuṭatē'dya sahasradhā ॥
My heart, though burnt by grief
seeing the fallen husband,
does not shatter into thousands of pieces,
surviving adamantly for my sake.
4.20.11 ஸுக்ரீவஸ்ய த்வயா பார்யா
ஹ்ருதா ஸ ச விவாஸித: ।
யத்து த்தஸ்ய த்வயா வ்யுஷ்டி:
ப்ராப்தேயம் ப்லவகாதிப ॥
sugrīvasya tvayā bhāryā
hṛtā sa ca vivāsitaḥ ।
yattu ttasya tvayā vyuṣṭiḥ
prāptēyaṃ plavagādhipa ॥
You took to yourself Sugreeva’s wife
and drove him out (of the kingdom);
you have now reaped the fruit, O Lord of Vānaras!
4.20.12 நிஸ்ஸ்ரேயஸபரா மோஹாத்
த்வயா சாஹம் விகர்ஹிதா ।
யைஷாऽப்ருவம் ஹிதம் வாக்யம்
வாநரேந்த்ர ஹிதைஷிணீ ॥
niṡṡrēyasaparā mōhāt
tvayā cāhaṃ vigarhitā ।
yaiṣā'bruvaṃ hitaṃ vākyam
vānarēndra hitaiṣiṇī ॥
I, who was your well-wisher,
ever interested in your wellbeing,
speaking words of good advice,
was completely neglected, in your folly.
4.20.13 ரூபயௌவநத்ருப்தாநாம்
தக்ஷிணாநாம் ச மாநத ।
நூநமப்ஸரஸாமார்ய
சித்தாநி ப்ரமதிஷ்யஸி ॥
rūpayauvanadṛptānām
dakṣiṇānāṃ ca mānada ।
nūnamapsarasāmārya
cittāni pramathiṣyasi ॥
O Mānada! O noble one! You will assuredly
raise a tempest in the hearts of the Apsaras
who are proud of their youthful beauty
and skills of love-making!
4.20.14 காலோ நிஸ்ஸம்ஸயோ நூநம்
ஜீவிதாந்தகரஸ்தவ ।
பலாத்யேநாவபந்நோऽஸி
ஸுக்ரீவஸ்யாவஸோ வஸம் ॥
kālō nissaṃṡayō nūnam
jīvitāntakarastava ।
balādyēnāvapannō'si
sugrīvasyāvaṡō vaṡam ॥
Without a doubt, it is the time,
which puts an end to life,
that has forcefully made you yield
to the dominance of Sugreeva!
4.20.15 வைதவ்யம் ஸோகஸந்தாபம்
க்ருபணம் க்ருபணா ஸதீ ।
அது:கோபசிதா பூர்வம்
வர்தயிஷ்யாம்யநாதவத் ॥
vaidhavyaṃ ṡōkasantāpam
kṛpaṇaṃ kṛpaṇā satī ।
aduḥkhōpacitā pūrvam
vartayiṣyāmyanāthavat ॥
Having never known sorrow, I shall now,
like any defenseless creature, be plunged in misery,
widowed and oppressed by grief.
4.20.16 லாலிதஸ்சாங்கதோ வீர:
ஸுகுமாரஸ்ஸுகோசித: ।
வர்த்ஸ்யதே காமவஸ்தாம் மே
பித்ருவ்யே க்ரோதமூர்சிதே ॥
lālitaṡcāṅgadō vīraḥ
sukumārassukhōcitaḥ ।
vartsyatē kāmavasthāṃ mē
pitṛvyē krōdhamūrchitē ॥
What will be the fate of Aṅgada,
our delicate and pampered son,
a Veera who deserves nothing but comforts?
How will he survive the angry moods of his uncle?
4.20.17 குருஷ்வ பிதரம் புத்ர
ஸுத்ருஷ்டம் தர்மவத்ஸலம் ।
துர்லபம் தர்ஸநம் வத்ஸ
தவ தஸ்ய பவிஷ்யதி ॥
kuruṣva pitaraṃ putra
sudṛṣṭaṃ dharmavatsalam ।
durlabhaṃ darṡanaṃ vatsa
tava tasya bhaviṣyati ॥
Take a good long look, son,
at your father, who loved Dharma.
My dear! It will be impossible to see him later.
4.20.18 ஸமாஸ்வாஸய புத்ரம் த்வம்
ஸந்தேஸம் ஸந்திஸஸ்வ மே ।
மூர்த்நி சைநம் ஸமாக்ராய
ப்ரவாஸம் ப்ரஸ்திதோ ஹ்யஸி ॥
samāṡvāsaya putraṃ tvam
sandēṡaṃ sandiṡasva mē ।
mūrdhni cainaṃ samāghrāya
pravāsaṃ prasthitō hyasi ॥
Smell the crown of your son’s head and console him!
Please give me your last message
for you are on your final journey.
4.20.19 ராமேண ஹி மஹத்கர்ம
க்ருதம் த்வாமபிநிக்நதா ।
ஆந்ருண்யம் ச கதம் தஸ்ய
ஸுக்ரீவஸ்ய ப்ரதிஸ்ரவே ॥
rāmēṇa hi mahatkarma
kṛtaṃ tvāmabhinighnatā ।
ānṛṇyaṃ ca gataṃ tasya
sugrīvasya pratiṡravē ॥
In striking you, Rāma did a mighty deed.
The promise made to Sugreeva was kept
and the obligation was fulfilled.
4.20.20 ஸகாமோ பவ ஸுக்ரீவ
ருமாம் த்வம் ப்ரதிபத்ஸ்யஸே ।
புங்க்ஷ்வ ராஜ்யமநுத்விக்ந:
ஸஸ்தோ ப்ராதா ரிபுஸ்தவ ॥
sakāmō bhava sugrīva
rumāṃ tvaṃ pratipatsyasē ।
bhuṅkṣva rājyamanudvignaḥ
ṡastō bhrātā ripustava ॥
Sugreeva! Have your wishes fulfilled!
Have Rumā come back to you!
Enjoy the kingdom without worry!
Your brother and enemy is killed.
4.20.21 கிம் மாமேவம் விலபதீம்
ப்ரீயம் த்வம் நாபிபாஷஸே ।
இமா: பஸ்ய வரா பஹ்வீ:
பார்யாஸ்தே வாநரேஸ்வர ॥
kiṃ māmēvaṃ vilapatīm
prīyaṃ tvaṃ nābhibhāṣasē ।
imāḥ paṡya varā bahvīḥ
bhāryāstē vānarēṡvara ॥
Why do you not speak to me,
your beloved, who is crying like this?
Look at these countless lovely wives
of yours, O lord of Vānaras!
4.20.22 தஸ்யா விலபிதம் ஸ்ருத்வா
வாநர்யஸ்ஸர்வதஸ்ச தா: ।
பரிக்ருஹ்யாங்கதம் தீநம்
து:கார்தா பரிசுக்ருஸு: ॥
tasyā vilapitaṃ ṡrutvā
vānaryassarvataṡca tāḥ ।
parigṛhyāṅgadaṃ dīnam
duḥkhārtā paricukruṡuḥ ॥
Hearing her lament thus, the female Vānaras
who had gathered there wailed in their grief
hugging the woebegone Aṅgada.
4.20.23 கிமங்கதம் ஸாங்கதவீரபாஹோ
விஹாய யாதோऽபி சிரப்ரவாஸம் ।
ந யுக்தமேவம் குணஸந்நிக்ருஷ்டம்
விஹாய புத்ரம் ப்ரிய சாருவேஷம் ॥
kimaṅgadaṃ sāṅgadavīrabāhō
vihāya yātō'pi cirapravāsam ।
na yuktamēvaṃ guṇasannikṛṣṭaṃ
vihāya putraṃ priya cāruvēṣam ॥
How could you, O you of
the doughty arm, adorned with armlets,
depart on this endless journey abandoning Aṅgada?
It is not proper for you to desert your handsome son
who embodies virtues just as you do.
4.20.24 கிமப்ரியம் தே ப்ரியசாருவேஷ
மயா க்ருதம் நாத ஸுதேந வா தே ।
ஸஹாங்கதாம் மாம் ப்ரவிஹாய வீர
யத்ப்ரஸ்திதோ தீர்க மித: ப்ரவாஸம் ॥
kimapriyaṃ tē priyacāruvēṣa
mayā kṛtaṃ nātha sutēna vā tē ।
sahāṅgadāṃ māṃ pravihāya vīra
yatprasthitō dīrgha mitaḥ pravāsam ॥
O my lord of pleasing and handsome looks!
What did I or your son do to displease you,
that you should go on this endless journey,
leaving me behind along with Aṅgada?
4.20.25 யத்யப்ரியம் கிஞ்சிதஸம்ப்ரதார்ய
க்ருதம் மயா ஸ்யாத்தவ தீர்கபாஹோ ।
க்ஷமஸ்வ மே தத்தரிவம்ஸநாத
வ்ரஜாமி மூர்த்நா தவ வீர பாதௌ ॥
yadyapriyaṃ kiñcidasampradhārya
kṛtaṃ mayā syāttava dīrghabāhō ।
kṣamasva mē taddharivaṃṡanātha
vrajāmi mūrdhnā tava vīra pādau ॥
O Veera! O lord of Vānaras!
Please forgive me, if I have done
anything to displease you, however unwittingly.
I reach to your feet with my head bowed!
4.20.26 ததா து தாரா கருணம் ருதந்தீ
பர்துஸ்ஸமீபே ஸஹ வாநரீபி: ।
வ்யவஸ்யத ப்ராயமுபோபவேஷ்டும்
அநிந்த்யவர்ணா புவி யத்ர வாலீ ॥
tathā tu tārā karuṇaṃ rudantī
bhartussamīpē saha vānarībhiḥ ।
vyavasyata prāyamupōpavēṣṭum
anindyavarṇā bhuvi yatra vālī ॥
Tārā of faultless sheen, thus wailing pitifully
along with all the other Vānara women,
resolved herself to fast to death
on the grounds where Vāli lay.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே விம்ஸஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē viṃṡassargaḥ ॥
Thus concludes the twentieth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
Kishkindha Kaanda - Sarga 20
In this Sarga, Tārā grieves over her husband's death. She feels sad that he had to reap the fruits of his misdeeds, in taking the wife of Sugreeva and in driving him away from the kingdom. She feels sad that Vāli, in his folly, did not heed her advice. She blames the fate for taking his life away and agrees that Rāma is justified in delivering the punishment for his misdeeds and keeping the word given to Sugreeva.
She praises his kingly stature and handsome looks, saying that it is certain that he would raise a stir in the hearts of the Apsaras in heaven. She beseeches him to bless the young, handsome and pampered Aṅgada. She asks Aṅgada to take a good look at his father for one last time.
She tells Sugreeva that he can have the kingdom and Rumā back, now that his brother and enemy is dead. She begs Vāli to forgive her of anything she might have done to displease him unwittingly.
She resolves herself to fast until death right on the grounds where Vāli lay.
4.20.1-2a ராமசாபவிஸ்ருஷ்டேந
ஸரேணாந்தகரேண தம் ।
த்ருஷ்ட்வா விநிஹதம் பூமௌ
தாரா தாராதிபாநநா ।
ஸா ஸமாஸாத்ய பர்தாரம்
பர்யஷ்வஜத பாமிநீ ॥
rāmacāpavisṛṣṭēna
ṡarēṇāntakarēṇa tam ।
dṛṣṭvā vinihataṃ bhūmau
tārā tārādhipānanā ।
sā samāsādya bhartāram
paryaṣvajata bhāminī ॥
Tārā whose face resembled the lord of stars
saw him fallen on the ground struck by the arrow
shot from Rāma’s bow that but takes one’s life.
That lady approached her husband and embraced him.
Lord of stars refers to the moon.
4.20.2b-3 இஷுணாऽபிஹதம் த்ருஷ்ட்வா
வாலிநம் குஞ்ஜரோபமம் ।
வாநரம் பர்வதேந்த்ராபம்
ஸோகஸந்தப்தமாநஸா ।
தாரா தருமிவோந்மூலம்
பர்யதேவயதாதுரா ॥
iṣuṇā'bhihataṃ dṛṣṭvā
vālinaṃ kuñjarōpamam ।
vānaraṃ parvatēndrābham
ṡōkasantaptamānasā ।
tārā tarumivōnmūlam
paryadēvayadāturā ॥
Seeing that Vānara, Vāli,
who was (giant) like an elephant,
and (splendid) like the lord of mountains,
struck down by the arrow and
(lying) like an uprooted tree,
Tārā, her heart burned by grief, wept bitterly.
4.20.4 ரணே தாருண விக்ராந்த
ப்ரவீர ப்லவதாம் வர ।
கிம் தீநாமபுரோபாகாம்
அத்ய த்வம் நாபிபாஷஸே ॥
raṇē dāruṇa vikrānta
pravīra plavatāṃ vara ।
kiṃ dīnāmapurōbhāgām
adya tvaṃ nābhibhāṣasē ॥
O mighty warrior, foremost of the Vānaras,
of formidable prowess in war!
How is it that you do not speak to me
that stands before you miserable,
having never spoken anything against you!
4.20.5 உத்திஷ்ட ஹரிஸார்தூல
பஜஸ்வ ஸயநோத்தமம் ।
நைவம்விதாஸ்ஸேரதே ஹி
பூமௌ ந்ருபதிஸத்தமா: ॥
uttiṣṭha hariṡārdūla
bhajasva ṡayanōttamam ।
naivaṃvidhāṡṡēratē hi
bhūmau nṛpatisattamāḥ ॥
Get up, O tiger among Vānaras,
on to a magnificent bed;
great kings like you do not
lie down on the bare ground.
4.20.6 அதீவ கலு தே காந்தா
வஸுதா வஸுதாதிப ।
கதாஸுரபி யாம் காத்ரை:
மாம் விஹாய நிஷேவஸே ॥
atīva khalu tē kāntā
vasudhā vasudhādhipa ।
gatāsurapi yāṃ gātraiḥ
māṃ vihāya niṣēvasē ॥
Indeed, isn’t the earth your foremost beloved,
O lord of the earth, for you entreat her
taking her into your full embrace, abandoning me,
even as you are losing your life!
4.20.7 வ்யக்தமந்யா த்வயா வீர
தர்மத: ஸம்ப்ரவர்திதா ।
கிஷ்கிந்தேவ புரீ ரம்யா
ஸ்வர்கமார்கே விநிர்மிதா ॥
vyaktamanyā tvayā vīra
dharmataḥ sampravartitā ।
kiṣkindhēva purī ramyā
svargamārgē vinirmitā ॥
Clearly, O Veera, you, who abide by Dharma,
have built, in the direction of heaven,
a beautiful city like Kishkindhā!
4.20.8 யாந்யஸ்மாபிஸ்த்வயா ஸார்தம்
வநேஷு மதுகந்திஷு ।
விஹ்ருதாநி த்வயா காலே
தேஷாமுபரம: க்ருத: ॥
yānyasmābhistvayā sārdham
vanēṣu madhugandhiṣu ।
vihṛtāni tvayā kālē
tēṣāmuparamaḥ kṛtaḥ ॥
All those times of pleasure-wanderings along with you
in the Vanas filled with intoxicating scents
have been wrought to come to an end.
4.20.9 நிராநந்தா நிராஸாऽஹம்
நிமக்நா ஸோகஸாகரே ।
த்வயி பஞ்சத்வமாபந்நே
மஹாயூதபயூதபே ॥
nirānandā nirāṡā'ham
nimagnā ṡōkasāgarē ।
tvayi pañcatvamāpannē
mahāyūthapayūthapē ॥
With you, the lord of
leaders of the hosts (of Vānaras), dead,
I am plunged in an ocean of grief,
devoid of hope or joy.
4.20.10 ஹ்ருதயம் ஸுஸ்திரம் மஹ்யம்
த்ருஷ்ட்வா விநிஹதம் பதிம் ।
யந்ந ஸோகாபிஸந்தப்தம்
ஸ்புடதேऽத்ய ஸஹஸ்ரதா ॥
hṛdayaṃ susthiraṃ mahyam
dṛṣṭvā vinihataṃ patim ।
yanna ṡōkābhisantaptam
sphuṭatē'dya sahasradhā ॥
My heart, though burnt by grief
seeing the fallen husband,
does not shatter into thousands of pieces,
surviving adamantly for my sake.
4.20.11 ஸுக்ரீவஸ்ய த்வயா பார்யா
ஹ்ருதா ஸ ச விவாஸித: ।
யத்து த்தஸ்ய த்வயா வ்யுஷ்டி:
ப்ராப்தேயம் ப்லவகாதிப ॥
sugrīvasya tvayā bhāryā
hṛtā sa ca vivāsitaḥ ।
yattu ttasya tvayā vyuṣṭiḥ
prāptēyaṃ plavagādhipa ॥
You took to yourself Sugreeva’s wife
and drove him out (of the kingdom);
you have now reaped the fruit, O Lord of Vānaras!
4.20.12 நிஸ்ஸ்ரேயஸபரா மோஹாத்
த்வயா சாஹம் விகர்ஹிதா ।
யைஷாऽப்ருவம் ஹிதம் வாக்யம்
வாநரேந்த்ர ஹிதைஷிணீ ॥
niṡṡrēyasaparā mōhāt
tvayā cāhaṃ vigarhitā ।
yaiṣā'bruvaṃ hitaṃ vākyam
vānarēndra hitaiṣiṇī ॥
I, who was your well-wisher,
ever interested in your wellbeing,
speaking words of good advice,
was completely neglected, in your folly.
4.20.13 ரூபயௌவநத்ருப்தாநாம்
தக்ஷிணாநாம் ச மாநத ।
நூநமப்ஸரஸாமார்ய
சித்தாநி ப்ரமதிஷ்யஸி ॥
rūpayauvanadṛptānām
dakṣiṇānāṃ ca mānada ।
nūnamapsarasāmārya
cittāni pramathiṣyasi ॥
O Mānada! O noble one! You will assuredly
raise a tempest in the hearts of the Apsaras
who are proud of their youthful beauty
and skills of love-making!
4.20.14 காலோ நிஸ்ஸம்ஸயோ நூநம்
ஜீவிதாந்தகரஸ்தவ ।
பலாத்யேநாவபந்நோऽஸி
ஸுக்ரீவஸ்யாவஸோ வஸம் ॥
kālō nissaṃṡayō nūnam
jīvitāntakarastava ।
balādyēnāvapannō'si
sugrīvasyāvaṡō vaṡam ॥
Without a doubt, it is the time,
which puts an end to life,
that has forcefully made you yield
to the dominance of Sugreeva!
4.20.15 வைதவ்யம் ஸோகஸந்தாபம்
க்ருபணம் க்ருபணா ஸதீ ।
அது:கோபசிதா பூர்வம்
வர்தயிஷ்யாம்யநாதவத் ॥
vaidhavyaṃ ṡōkasantāpam
kṛpaṇaṃ kṛpaṇā satī ।
aduḥkhōpacitā pūrvam
vartayiṣyāmyanāthavat ॥
Having never known sorrow, I shall now,
like any defenseless creature, be plunged in misery,
widowed and oppressed by grief.
4.20.16 லாலிதஸ்சாங்கதோ வீர:
ஸுகுமாரஸ்ஸுகோசித: ।
வர்த்ஸ்யதே காமவஸ்தாம் மே
பித்ருவ்யே க்ரோதமூர்சிதே ॥
lālitaṡcāṅgadō vīraḥ
sukumārassukhōcitaḥ ।
vartsyatē kāmavasthāṃ mē
pitṛvyē krōdhamūrchitē ॥
What will be the fate of Aṅgada,
our delicate and pampered son,
a Veera who deserves nothing but comforts?
How will he survive the angry moods of his uncle?
4.20.17 குருஷ்வ பிதரம் புத்ர
ஸுத்ருஷ்டம் தர்மவத்ஸலம் ।
துர்லபம் தர்ஸநம் வத்ஸ
தவ தஸ்ய பவிஷ்யதி ॥
kuruṣva pitaraṃ putra
sudṛṣṭaṃ dharmavatsalam ।
durlabhaṃ darṡanaṃ vatsa
tava tasya bhaviṣyati ॥
Take a good long look, son,
at your father, who loved Dharma.
My dear! It will be impossible to see him later.
4.20.18 ஸமாஸ்வாஸய புத்ரம் த்வம்
ஸந்தேஸம் ஸந்திஸஸ்வ மே ।
மூர்த்நி சைநம் ஸமாக்ராய
ப்ரவாஸம் ப்ரஸ்திதோ ஹ்யஸி ॥
samāṡvāsaya putraṃ tvam
sandēṡaṃ sandiṡasva mē ।
mūrdhni cainaṃ samāghrāya
pravāsaṃ prasthitō hyasi ॥
Smell the crown of your son’s head and console him!
Please give me your last message
for you are on your final journey.
4.20.19 ராமேண ஹி மஹத்கர்ம
க்ருதம் த்வாமபிநிக்நதா ।
ஆந்ருண்யம் ச கதம் தஸ்ய
ஸுக்ரீவஸ்ய ப்ரதிஸ்ரவே ॥
rāmēṇa hi mahatkarma
kṛtaṃ tvāmabhinighnatā ।
ānṛṇyaṃ ca gataṃ tasya
sugrīvasya pratiṡravē ॥
In striking you, Rāma did a mighty deed.
The promise made to Sugreeva was kept
and the obligation was fulfilled.
4.20.20 ஸகாமோ பவ ஸுக்ரீவ
ருமாம் த்வம் ப்ரதிபத்ஸ்யஸே ।
புங்க்ஷ்வ ராஜ்யமநுத்விக்ந:
ஸஸ்தோ ப்ராதா ரிபுஸ்தவ ॥
sakāmō bhava sugrīva
rumāṃ tvaṃ pratipatsyasē ।
bhuṅkṣva rājyamanudvignaḥ
ṡastō bhrātā ripustava ॥
Sugreeva! Have your wishes fulfilled!
Have Rumā come back to you!
Enjoy the kingdom without worry!
Your brother and enemy is killed.
4.20.21 கிம் மாமேவம் விலபதீம்
ப்ரீயம் த்வம் நாபிபாஷஸே ।
இமா: பஸ்ய வரா பஹ்வீ:
பார்யாஸ்தே வாநரேஸ்வர ॥
kiṃ māmēvaṃ vilapatīm
prīyaṃ tvaṃ nābhibhāṣasē ।
imāḥ paṡya varā bahvīḥ
bhāryāstē vānarēṡvara ॥
Why do you not speak to me,
your beloved, who is crying like this?
Look at these countless lovely wives
of yours, O lord of Vānaras!
4.20.22 தஸ்யா விலபிதம் ஸ்ருத்வா
வாநர்யஸ்ஸர்வதஸ்ச தா: ।
பரிக்ருஹ்யாங்கதம் தீநம்
து:கார்தா பரிசுக்ருஸு: ॥
tasyā vilapitaṃ ṡrutvā
vānaryassarvataṡca tāḥ ।
parigṛhyāṅgadaṃ dīnam
duḥkhārtā paricukruṡuḥ ॥
Hearing her lament thus, the female Vānaras
who had gathered there wailed in their grief
hugging the woebegone Aṅgada.
4.20.23 கிமங்கதம் ஸாங்கதவீரபாஹோ
விஹாய யாதோऽபி சிரப்ரவாஸம் ।
ந யுக்தமேவம் குணஸந்நிக்ருஷ்டம்
விஹாய புத்ரம் ப்ரிய சாருவேஷம் ॥
kimaṅgadaṃ sāṅgadavīrabāhō
vihāya yātō'pi cirapravāsam ।
na yuktamēvaṃ guṇasannikṛṣṭaṃ
vihāya putraṃ priya cāruvēṣam ॥
How could you, O you of
the doughty arm, adorned with armlets,
depart on this endless journey abandoning Aṅgada?
It is not proper for you to desert your handsome son
who embodies virtues just as you do.
4.20.24 கிமப்ரியம் தே ப்ரியசாருவேஷ
மயா க்ருதம் நாத ஸுதேந வா தே ।
ஸஹாங்கதாம் மாம் ப்ரவிஹாய வீர
யத்ப்ரஸ்திதோ தீர்க மித: ப்ரவாஸம் ॥
kimapriyaṃ tē priyacāruvēṣa
mayā kṛtaṃ nātha sutēna vā tē ।
sahāṅgadāṃ māṃ pravihāya vīra
yatprasthitō dīrgha mitaḥ pravāsam ॥
O my lord of pleasing and handsome looks!
What did I or your son do to displease you,
that you should go on this endless journey,
leaving me behind along with Aṅgada?
4.20.25 யத்யப்ரியம் கிஞ்சிதஸம்ப்ரதார்ய
க்ருதம் மயா ஸ்யாத்தவ தீர்கபாஹோ ।
க்ஷமஸ்வ மே தத்தரிவம்ஸநாத
வ்ரஜாமி மூர்த்நா தவ வீர பாதௌ ॥
yadyapriyaṃ kiñcidasampradhārya
kṛtaṃ mayā syāttava dīrghabāhō ।
kṣamasva mē taddharivaṃṡanātha
vrajāmi mūrdhnā tava vīra pādau ॥
O Veera! O lord of Vānaras!
Please forgive me, if I have done
anything to displease you, however unwittingly.
I reach to your feet with my head bowed!
4.20.26 ததா து தாரா கருணம் ருதந்தீ
பர்துஸ்ஸமீபே ஸஹ வாநரீபி: ।
வ்யவஸ்யத ப்ராயமுபோபவேஷ்டும்
அநிந்த்யவர்ணா புவி யத்ர வாலீ ॥
tathā tu tārā karuṇaṃ rudantī
bhartussamīpē saha vānarībhiḥ ।
vyavasyata prāyamupōpavēṣṭum
anindyavarṇā bhuvi yatra vālī ॥
Tārā of faultless sheen, thus wailing pitifully
along with all the other Vānara women,
resolved herself to fast to death
on the grounds where Vāli lay.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே விம்ஸஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē viṃṡassargaḥ ॥
Thus concludes the twentieth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.