Tweet
4.25.27 ஈத்ருஸீம் ஸிபிகாம் த்ருஷ்ட்வா
ராமோ லக்ஷ்மணமப்ரவீத் ।
க்ஷிப்ரம் விநீயதாம் வாலீ
ப்ரேதகார்யம் விதீயதாம் ॥
īdṛṡīṃ ṡibikāṃ dṛṣṭvā
rāmō lakṣmaṇamabravīt ।
kṣipraṃ vinīyatāṃ vālī
prētakāryaṃ vidhīyatām ॥
On seeing that palanquin,
Rāma said to Lakshmaṇa,
‘Vāli should be quickly taken
and the funeral rites conducted.’
4.25.28 ததோ வாலிநமுத்யம்ய
ஸுக்ரீவஸ்ஸிபிகாம் ததா ।
ஆரோபயத விக்ரோஸந்
அங்கதேந ஸஹைவ து ॥
tatō vālinamudyamya
sugrīvaṡṡibikāṃ tadā ।
ārōpayata vikrōṡan
aṅgadēna sahaiva tu ॥
Then Sugreeva, along with Aṅgada, wailing aloud,
raised Vāli and put him in the palanquin.
4.25.29-30a ஆரோப்ய ஸிபிகாம் சைவ
வாலிநம் கதஜீவிதம் ।
அலங்காரைஸ்ச விவிதை:
மால்யைர்வஸ்த்ரைஸ்ச பூஷிதம் ।
ஆஜ்ஞாபயத்ததா ராஜா
ஸுக்ரீவ ப்லவகேஸ்வர: ॥
ārōpya ṡibikāṃ caiva
vālinaṃ gatajīvitam ।
alaṅkāraiṡca vividhaiḥ
mālyairvastraiṡca bhūṣitam ।
ājñāpayattadā rājā
sugrīva plavagēṡvaraḥ ॥
Raising and placing the dead body of Vāli
that was richly decorated with garlands and garments
on the palanquin, Sugreeva, the king
and the lord of Vānaras, gave orders:
4.25.30b-31 ஔர்த்வதைஹிகமார்யஸ்ய
க்ரியதாமநுரூபத: ।
விஸ்ராணயந்தோ ரத்நாநி
விவிதாநி பஹூந்யபி ।
அக்ரத: ப்லவகா யாந்து
ஸிபிகா ஸமநந்தரம் ॥
aurdhvadaihikamāryasya
kriyatāmanurūpataḥ ।
viṡrāṇayantō ratnāni
vividhāni bahūnyapi ।
agrataḥ plavagā yāntu
ṡibikā samanantaram ॥
Let the funeral rites be performed
for the noble one in a fitting manner.
Let the Vānaras go in front
distributing ample quantities
of gems of various kinds.
4.25.32 ராஜ்ஞாம்ருத்திவிஸேஷா ஹி
த்ருஸ்யந்தே புவி யாத்ருஸா: ।
தாத்ருஸைரிஹ குர்வந்து
வாநரா பர்த்ருஸத்க்ரியாம் ॥
rājñāmṛddiviṡēṣā hi
dṛṡyantē bhuvi yādṛṡāḥ ।
tādṛṡairiha kurvantu
vānarā bhartṛsatkriyām ॥
Let the Vānaras perform the rites in a manner
that meets the expectations of the world
for extraordinarily opulent kings.
4.25.33-34a தாத்ருஸம் வாலிந: க்ஷிப்ரம்
ப்ராகுர்வந்நௌர்த்வதைஹிகம் ।
அங்கதம் பரிரப்யாऽஸு
தாரப்ரப்ருதயஸ்ததா ।
க்ரோஸந்த: ப்ரயயுஸ்ஸர்வே
வாநரா ஹதபாந்தவா: ॥
tādṛṡaṃ vālinaḥ kṣipram
prākurvannaurdhvadaihikam ।
aṅgadaṃ parirabhyā'ṡu
tāraprabhṛtayastadā ।
krōṡantaḥ prayayussarvē
vānarā hatabāndhavāḥ ॥
The final rites for Vāli
were done right away in that manner.
Tāra, and all other Vānaras, surrounding Aṅgada,
went (in a procession) wailing,
having lost a loved relation.
4.25.34b-35a தத: ப்ரணிஹிதா: ஸர்வா
வாநர்யோஸ்ய வஸாநுகா: ।
சுக்ருஸு ர்வீர வீரேதி
பூய: க்ரோஸந்தி தா: ப்ரியம் ॥
tataḥ praṇihitāḥ sarvā
vānaryōsya vaṡānugāḥ ।
cukruṡu rvīra vīrēti
bhūyaḥ krōṡanti tāḥ priyam ॥
Then the Vānara women,
who had submitted themselves to Vāli,
followed crying ‘O Veera, O Veera!’
for their beloved, repeatedly.
4.25.35b-36a தாராப்ரப்ருதயஸ்ஸர்வா
வாநர்யோ ஹரியூதபா: ।
அநுஜக்முர்ஹி பர்தாரம்
க்ரோஸந்த்ய: கருணஸ்வநா: ॥
tārāprabhṛtayassarvā
vānaryō hariyūthapāḥ ।
anujagmurhi bhartāram
krōṡantyaḥ karuṇasvanāḥ ॥
Tārā and all the other Vānara women,
who had lost their loved relation,
followed their husband wailing pitifully.
4.25.36b-37a தாஸாம் ருதிதஸப்தேந
வாநரீணாம் வநாந்தரே ।
வநாநி கிரயஸ்சைவ
விக்ரோஸந்தீவ ஸர்வத: ॥
tāsāṃ ruditaṡabdēna
vānarīṇāṃ vanāntarē ।
vanāni girayaṡcaiva
vikrōṡantīva sarvataḥ ॥
With the sound of the wailing of
the Vānara women in the Vana (echoing),
it felt as if the Vanas and the mountains
in every direction were wailing.
4.25.37b-38a புலிநே கிரிநத்யாஸ்து
விவிக்தே ஜலஸம்வ்ருதே ।
சிதாம் சக்ருஸ்ஸுபஹவோ
வாநராஸ்ஸோககர்ஸிதா: ॥
pulinē girinadyāstu
viviktē jalasaṃvṛtē ।
citāṃ cakrussubahavō
vānarāṡṡōkakarṡitāḥ ॥
In a secluded spot surrounded by water,
on the sand-flat of a mountain stream,
many Vānaras, grief-stricken, built the funeral pyre.
4.25.38b-39a அவரோப்ய ததஸ்ஸ்கந்தாத்
ஸிபிகாம் வாஹநோசிதா: ।
தஸ்துரேகாந்தமாஸ்ரித்ய
ஸர்வே ஸோகஸமந்விதா: ॥
avarōpya tatasskandhāt
ṡibikāṃ vāhanōcitāḥ ।
tasthurēkāntamāṡritya
sarvē ṡōkasamanvitāḥ ॥
The pall-bearers took the palanquin
off their shoulders and laid it down.
They stood in a huddle at a distance,
all of them wrapped in gloom.
4.25.39b-40a ததஸ்தாரா பதிம் த்ருஷ்ட்வா
ஸிபிகாதலஸாயிநம் ।
ஆரோப்யாங்கே ஸிரஸ்தஸ்ய
விலலாப ஸுது:கிதா ॥
tatastārā patiṃ dṛṣṭvā
ṡibikātalaṡāyinam ।
ārōpyāṅkē ṡirastasya
vilalāpa suduḥkhitā ॥
Tārā looked at her husband
lying on the floor of the palanquin,
and took his head on her lap and cried bitterly:
4.25.40b-41 ஹா வாநர மஹாராஜ
ஹா நாத மம வத்ஸல ।
ஹா மஹார்ஹ மஹாபாஹோ
ஹா மம ப்ரிய பஸ்ய மாம் ।
ஜநம் ந பஸ்யஸீமம் த்வம்
கஸ்மாச்சோகாபிபீடிதம் ॥
hā vānara mahārāja
hā nātha mama vatsala ।
hā mahārha mahābāhō
hā mama priya paṡya mām ।
janaṃ na paṡyasīmaṃ tvaṃ
kasmācchōkābhipīḍitam ॥
Alas! O great King of the Vānaras!
O my lord who loved me dearly!
O supremely worthy one of mighty arm!
O my beloved, see my plight!
Don’t you see these people of yours here
who are distraught with grief for you?
4.25.42 ப்ரஹ்ருஷ்டமிவ தே வக்த்ரம்
கதாஸோரபி மாநத ।
அஸ்தார்கஸமவர்ணம் ச
லக்ஷ்யதே ஜீவதோ யதா ॥
prahṛṣṭamiva tē vaktraṃ
gatāsōrapi mānada ।
astārkasamavarṇaṃ ca
lakṣyatē jīvatō yathā ॥
There is still a smile on your face
even though you have lost your life, O Mānada!
You look as if you are still alive
shining like the setting sun.
4.25.43 ஏஷ த்வாம் ராமரூபேண
கால: கர்ஷதி வாநர ।
யேந ஸ்ம விதவாஸ்ஸர்வா:
க்ருதா ஏகேஷுணா வநே ॥
ēṣa tvāṃ rāmarūpēṇa
kālaḥ karṣati vānara ।
yēna sma vidhavāssarvāḥ
kṛtā ēkēṣuṇā vanē ॥
Yama has come in the form of Rāma to take you away.
With a single arrow of his, shot during the fight,
all of us have become widows.
4.25.44-45a இமாஸ்தாஸ்தவ ராஜேந்த்ர
வாநர்யோऽப்லவகாஸ்தவ ।
பாதைர்விக்ருஷ்ட மத்வாநம்
ஆகதா: கிம் ந புத்யஸே ।
தவேஷ்டா நநு சைவேமா
பார்யாஸ்சந்த்ரநிபாநநா: ॥
imāstāstava rājēndra
vānaryō'plavagāstava ।
pādairvikṛṣṭa madhvānam
āgatāḥ kiṃ na budhyasē ।
tavēṣṭā nanu caivēmā
bhāryāṡcandranibhānanāḥ ॥
O lord of kings! All these Vānara women
have all walked, all the way here,
without hopping as usual, don’t you see?
Are these wives of yours, of moon-bright faces
not dear to you at all?
4.25.45b-46 இதாநீம் நேக்ஷஸே கஸ்மாத்
ஸுக்ரீவம் ப்லவகேஸ்வர ।
ஏதே ஹி ஸசிவா ராஜந்
தாரப்ரப்ருதயஸ்தவ ।
புரவாஸீ ஜநஸ்சாயம்
பரிவார்யாஸதேऽநக ॥
idānīṃ nēkṣasē kasmāt
sugrīvaṃ plavagēṡvara ।
ētē hi sacivā rājan
tāraprabhṛtayastava ।
puravāsī janaṡcāyam
parivāryāsatē'nagha ॥
O lord of Vānaras! Why are you not looking at Sugreeva;
O King, and at these ministers like Tāra and others;
O sinless one, and at these people,
these city dwellers, sitting around (you)?
4.25.47 விஸர்ஜயைதாந் ப்லவகாந்
யதாபுரமரிந்தம ।
தத: க்ரீடாமஹே ஸர்வா
வநேஷு மதநோத்கடா: ॥
visarjayaitān plavagān
yathāpuramarindama ।
tataḥ krīḍāmahē sarvā
vanēṣu madanōtkaṭāḥ ॥
O subduer of foe! Why do you not
dismiss all these Vānaras like you used to do,
so that we can all go and play in the Vanas,
under the mounting tide of passion!
4.25.48 ஏவம் விலபதீம் தாராம்
பதிஸோகபரிப்லுதாம் ।
உத்தாபயந்தி ஸ்ம ததா
வாநர்யஸ்ஸோககர்ஸிதா: ॥
ēvaṃ vilapatīṃ tārām
patiṡōkapariplutām ।
utthāpayanti sma tadā
vānaryaṡṡōkakarṡitāḥ ॥
Then the grief stricken Vānara women
raised Tārā up, who was thus crying,
inundated by the grief for her husband.
4.25.49 ஸுக்ரீவேண ததஸ்ஸார்தம்
அங்கத: பிதரம் ருதந் ।
சிதாமாரோபயாமாஸ
ஸோகேநாபிப்லுதேந்த்ரிய: ॥
sugrīvēṇa tatassārdham
aṅgadaḥ pitaraṃ rudan ।
citāmārōpayāmāsa
ṡōkēnābhiplutēndriyaḥ ॥
Thereupon Aṅgada, along with Sugreeva,
with his senses overtaken by grief,
lifted his father on to the pyre, crying.
4.25.50 ததோऽக்நிம் விதிவத்தத்த்வா
ஸோऽபஸவ்யம் சகார ஹ ।
பிதரம் தீர்கமத்வாநம்
ப்ரஸ்திதம் வ்யாகுலேந்த்ரிய: ॥
tatō'gniṃ vidhivaddattvā
sō'pasavyaṃ cakāra ha ।
pitaraṃ dīrghamadhvānam
prasthitaṃ vyākulēndriyaḥ ॥
Then setting fire to it as the rules ordained,
he, his senses in a whirl, circumambulated
his father who had set out on the longest journey,
in the anti-clock-wise direction.
4.25.51 ஸம்ஸ்க்ருத்ய வாலிநம் தே து
விதிபூர்வம் ப்லவங்கமா: ।
ஆஜக்முருதகம் கர்தும்
நதீம் ஸீதஜலாம் ஸிவாம் ॥
saṃskṛtya vālinaṃ tē tu
vidhipūrvaṃ plavaṅgamāḥ ।
ājagmurudakaṃ kartum
nadīṃ ṡītajalāṃ ṡivām ॥
Having thus completed the final rites
for Vāli in a customary manner,
the Vānaras went to a river
whose water was cold and pure,
to offer water libations.
4.25.52 ததஸ்தே ஸஹிதாஸ்தத்ர
அங்கதம் ஸ்தாப்ய சாக்ரத: ।
ஸுக்ரீவதாராஸஹிதா:
ஸிஷிசுர்வாநரா ஜலம் ॥
tatastē sahitāstatra
aṅgadaṃ sthāpya cāgrataḥ ।
sugrīvatārāsahitāḥ
siṣicurvānarā jalam ॥
With Aṅgada leading them, the Vānaras,
including Sugreeva and Tārā, gave water libations.
4.25.53 ஸுக்ரீவேணேவ தீநேந
தீநோ பூத்வா மஹாபல: ।
ஸமாநஸோக: காகுத்ஸ்த:
ப்ரேதகார்யாண்யகாரயத் ॥
sugrīvēṇēva dīnēna
dīnō bhūtvā mahābalaḥ ।
samānaṡōkaḥ kākutsthaḥ
prētakāryāṇyakārayat ॥
The mighty strong Kākutstha, sharing Sugriva’s sorrow,
and feeling miserable in sympathy with his misery,
had the funeral rites thus done for Vāli.
4.25.54 ததஸ்து தம் வாலிநமக்ர்யபௌருஷம்
ப்ரகாஸமிக்ஷ்வாகுவரேஷுணா ஹதம் ।
ப்ரதீப்ய தீப்தாக்நிஸமௌஜஸம் ததா
ஸலக்ஷ்மணம் ராமமுபேயிவாந்ஹரி: ॥
tatastu taṃ vālinamagryapauruṣaṃ
prakāṡamikṣvākuvarēṣuṇā hatam ।
pradīpya dīptāgnisamaujasaṃ tadā
salakṣmaṇaṃ rāmamupēyivānhariḥ ॥
And having cremated Vāli who was
powerful like a blazing fire,
known for his consummate pride and valor,
killed by a the arrow of the best among Ikshwākus,
the Vānara (Sugreeva) reached out
to Rāma and Lakshmaṇa.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
கிஷ்கிந்தாகாண்டே பஞ்சவிம்ஸஸ்ஸர்க: ॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
kiṣkindhākāṇḍē pañcaviṃṡassargaḥ ॥
Thus concludes the twenty fifth Sarga
in Kishkindhā Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 9994 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma.