Tweet
Shiva begs inspite of all the good relatives - Sanskrit sloka
स्वयं महेशः श्वशुरो नगेशः
सखा धनेशस्तनयो गणेशः।
तथापि भिक्षाटनमेव शम्भोः
बलीयसी केवलमीश्वरेच्छा I
स्वयं महेशः श्वशुरो नगेशः
धनेशः सखा,
तनयः गणेशः।
तथापि, शम्भोः - भिक्षाटनमेव
ईश्वरेच्छा केवलम् बलीयसी
पदविभागः/प्रतिपदार्थं
स्वयं - सः एव - (सैव) himself / self - தானே / அவரே
महेशः - महान् ईशः - great lord - உயர்ந்த கடவுள்
श्वशुरः-fatherinlaw - மாமனார்
नगेशः - पर्वतराजा- नगानां ईशः - lord of mountains - மலைகளுக்கு அரசன்
धनेशः - धनानां ईशः - lord of money - कुबेरः - kubera
सखा / मित्रं - male- friend - ஆண்நண்பன்
गणेशः - विनायकः - lord ganesha-- வினாயகர்
तनयः - पुत्रः - son-மகன்
तथापि- तथा + अपि - still - अद्यापि ( +अपि)
शम्भोः - शिवाय - to / for shiva-
भिक्षा+अटनं - भ्रमणं+एव - केवलम् begging for alms, wandering, only
ईश्वरस्य इच्छा - God's desire,
केवलम् - एव - only,
बलीयसी - महायशः - glorious மகிமையுடையது
तात्पर्यम्
शिवः - सैव महेशः, तस्य श्वशुरः पर्वतराजा, तस्य मित्रं कुबेरः, तस्य पुत्रः विनायकः! तथापि, शिवाय/शिवस्य (तस्मै) भिक्षाटनम् एव! भगवतः आशा यशस्करः एव
Essence / extract
Shiva- is himself a great lord. His fatherinlaw is king of mountains - Imavaan. His friend is kubera. His son is ganesha-- Still, he wanders for begging for alms. God's proposal is glorious.
व्याकरणविशेषः - grammar - speciality
सन्धयः
श्वशुरः + नगेशः - विसर्ग उत्व सन्धिः
धनेशः+तनयः - धनेशस्तनयः-विसर्गसकारसन्धिः
तनयः+गणेशः - विसर्ग उत्व सन्धिः
तथा + अपि = तथापि - सवर्णदीर्घसन्धिः
ईश्वर+इच्छा = ईश्वरेच्छा - गुणसन्धिः
समासाः
महेशः - महान् ईशः = great lord -
विशेषणपूर्वपद कर्मधारयः
नगेशः - नगानां ईशः - षष्टितत्पुरुषसमासः
गणेशः - गणानां ईशः - lord of shiva's attendants
धनेशः - धनानां ईशः - lord of wealth षष्टितत्पुरुषसमासः
ईश्वरस्य इच्छा - षष्टितत्पुरुषसमासः
महानाम् ईशः (meaning Lord of buffaloes) is not the common derivation given for महेशः (even though it is not wrong)
स्वयं महेशः श्वशुरो नगेशः
सखा धनेशस्तनयो गणेशः।
तथापि भिक्षाटनमेव शम्भोः
बलीयसी केवलमीश्वरेच्छा I
स्वयं महेशः श्वशुरो नगेशः
धनेशः सखा,
तनयः गणेशः।
तथापि, शम्भोः - भिक्षाटनमेव
ईश्वरेच्छा केवलम् बलीयसी
पदविभागः/प्रतिपदार्थं
स्वयं - सः एव - (सैव) himself / self - தானே / அவரே
महेशः - महान् ईशः - great lord - உயர்ந்த கடவுள்
श्वशुरः-fatherinlaw - மாமனார்
नगेशः - पर्वतराजा- नगानां ईशः - lord of mountains - மலைகளுக்கு அரசன்
धनेशः - धनानां ईशः - lord of money - कुबेरः - kubera
सखा / मित्रं - male- friend - ஆண்நண்பன்
गणेशः - विनायकः - lord ganesha-- வினாயகர்
तनयः - पुत्रः - son-மகன்
तथापि- तथा + अपि - still - अद्यापि ( +अपि)
शम्भोः - शिवाय - to / for shiva-
भिक्षा+अटनं - भ्रमणं+एव - केवलम् begging for alms, wandering, only
ईश्वरस्य इच्छा - God's desire,
केवलम् - एव - only,
बलीयसी - महायशः - glorious மகிமையுடையது
तात्पर्यम्
शिवः - सैव महेशः, तस्य श्वशुरः पर्वतराजा, तस्य मित्रं कुबेरः, तस्य पुत्रः विनायकः! तथापि, शिवाय/शिवस्य (तस्मै) भिक्षाटनम् एव! भगवतः आशा यशस्करः एव
Essence / extract
Shiva- is himself a great lord. His fatherinlaw is king of mountains - Imavaan. His friend is kubera. His son is ganesha-- Still, he wanders for begging for alms. God's proposal is glorious.
व्याकरणविशेषः - grammar - speciality
सन्धयः
श्वशुरः + नगेशः - विसर्ग उत्व सन्धिः
धनेशः+तनयः - धनेशस्तनयः-विसर्गसकारसन्धिः
तनयः+गणेशः - विसर्ग उत्व सन्धिः
तथा + अपि = तथापि - सवर्णदीर्घसन्धिः
ईश्वर+इच्छा = ईश्वरेच्छा - गुणसन्धिः
समासाः
महेशः - महान् ईशः = great lord -
विशेषणपूर्वपद कर्मधारयः
नगेशः - नगानां ईशः - षष्टितत्पुरुषसमासः
गणेशः - गणानां ईशः - lord of shiva's attendants
धनेशः - धनानां ईशः - lord of wealth षष्टितत्पुरुषसमासः
ईश्वरस्य इच्छा - षष्टितत्पुरुषसमासः
महानाम् ईशः (meaning Lord of buffaloes) is not the common derivation given for महेशः (even though it is not wrong)