Tweet
Yuddha Kaanda Sarga 88
Yuddha Kaanda - Sarga 88
In this Sarga, Lakshmaṇa and Indrajit engage in a fierce and tumultuous fight, each taunting, deriding and challenging the other. They blot the sky with their arrows. They look like trees in red flower, bleeding profusely. Each being the foremost of bowmen, each having mastered Astras, each being valiant, powerful, strong, unrelenting and each bent on winning the fight, the fight goes on for a long time, with neither of them showing any signs of fatigue.
6.88.1 அ
6.88.1 ஆ
6.88.1 இ
6.88.1 ஈ
6.88.2 அ
6.88.2 ஆ
6.88.2 இ
6.88.2 ஈ
6.88.3 அ
6.88.3 ஆ
6.88.3 இ
6.88.3 ஈ விபீஷணவச: ஸ்ருத்வா
ராவணி: க்ரோதமூர்ச்சித: ।
அப்ரவீத் பருஷம் வாக்யம்
வேகேநாப்யுத்பபாத ஹ ।
உத்யதாயுதநிஸ்த்ரிம்ஸோ
ரதே ஸுஸமலங்க்ருதே ।
காலாஸ்வயுக்தே மஹதி
ஸ்தித: காலாந்தகோபம: ।
மஹாப்ரமாணமுத்யம்ய
விபுலம் வேகவத்த்ருடம் ।
தநுர்பீமம் பராம்ருஸ்ய
ஸராம்ஸ்சாமித்ரஸாதநாந் ॥
vibhīṣaṇavacaḥ ṡrutvā
rāvaṇiḥ krōdhamūrcchitaḥ ।
a bravīt paruṣaṃ vākyam
vēgēnābhyutpapāta ha ।
udyatāyudhanistriṃṡō
rathē susamalaṅkṛtē ।
kālāṡvayuktē mahati
sthitaḥ kālāntakōpamaḥ ।
mahāpramāṇamudyamya
vipulaṃ vēgavaddṛḍham ।
dhanurbhīmaṃ parāmṛṡya
ṡarāṃṡcāmitraṡātanān ॥
Hearing the words of Vibheeshaṇa,
Rāvaṇa's son, beside himself with rage,
responded in harsh words
and launched a swift attack
raising his weapons and sword,
holding the sturdy, hefty, big,
powerful and frightful bow,
his hands on arrows that oppress the foe,
seated in the well-decorated
chariot yoked with black horses,
looking like one who puts an end to Time.
6.88.4 அ
6.88.4 ஆ
6.88.4 இ
6.88.4 ஈ
6.88.5 அ
6.88.5 ஆ தம் ததர்ஸ மஹேஷ்வாஸோ
ரதே ஸுஸமலங்க்ருத: ।
அலங்க்ருதமமித்ரக்நம்
ராகவஸ்யாநுஜம் பலீ ।
ஹநுமத்ப்ருஷ்டமாஸீநம்
உதயஸ்தரவிப்ரபம் ॥
taṃ dadarṡa mahēṣvāsō
rathē susamalaṅkṛtaḥ ।
alaṅkṛtamamitraghnam
rāghavasyānujaṃ balī ।
hanumatpṛṣṭhamāsīnam
udayastharaviprabham ॥
With a big bow in hand, well-adorned with many jewels,
and seated in his chariot, he saw
the strong younger brother of Rāghava,
a destroyer of the foe, who was equally adorned,
and was carried by Hanumān on his back
looking like the bright sun
rising on the eastern mountain.
6.88.5 இ
6.88.5 ஈ
6.88.6 அ உவாசைநம் ஸமாரப்த:
ஸௌமித்ரிம் ஸவிபீஷணம்
தாம்ஸ்ச வாநரஸார்தூலாந்॥
uvācainaṃ samārabdhaḥ
saumitriṃ savibhīṣaṇam
tāṃṡca vānaraṡārdūlān॥
Geared up for the fight, he said
to Sowmitri and Vibheeshaṇa and
to all those tigers among Vānaras:
6.88.6 ஆ
6.88.6 இ
6.88.6 ஈ
6.88.7 அ
6.88.7 ஆ பஸ்யத்வம் மே பராக்ரமம்
அத்ய மத்கார்முகோத்ஸ்ருஷ்டம் ।
ஸரவர்ஷம் துராஸதம்
முக்தம் வர்ஷமிவாகாஸே ।
வாரயிஷ்யத ஸம்யுகே
paṡyadhvaṃ mē parākramam
adya matkārmukōtsṛṣṭam ।
ṡaravarṣaṃ durāsadam
muktaṃ varṣamivākāṡē ।
vārayiṣyatha saṃyugē
You shall see my prowess to-day.
Try, if you can, to ward off
the torrential downpour of arrows
that I shall shoot from my bow
against which none can stand.
6.88.7 இ
6.88.7 ஈ
6.88.8 அ
6.88.8 ஆ அத்ய மத்கார்முகோத்ஸ்ருஷ்டம்
ஸரவர்ஷம் துராஸதம் ।
முக்தம் வர்ஷமிவாகாஸே
தாரயிஷ்யத ஸம்யுகே ॥
adya matkārmukōtsṛṣṭam
ṡaravarṣaṃ durāsadam ।
muktaṃ varṣamivākāṡē
dhārayiṣyadha saṃyugē ॥
Today, in this battle, you are going to experience
a shower of arrows shot from my bow,
that will feel like a downpour from the sky.
6.88.8 இ
6.88.8 ஈ
6.88.9 அ
6.88.9 ஆ அத்ய வோ மாமகா பாணா
மஹாகார்முகநிஸ்ஸ்ருதா: ।
விதமிஷ்யந்தி காத்ராணி
தூலராஸிமிவாநல: ॥
adya vō māmakā bāṇā
mahākārmukanissṛtāḥ ।
vidhamiṣyanti gātrāṇi
tūlarāṡimivānalaḥ ॥
Today, my arrows, released from the great bow,
are going to destroy your bodies,
like fire does a pile of cotton.
6.88.9 இ
6.88.9 ஈ
6.88.10 அ
6.88.10 ஆ தீக்ஷ்ணஸாயகநிர்பிந்நாந்
ஸூலஸக்த்யஷ்டிதோமரை: ।
அத்ய வோ கமயிஷ்யாமி
ஸர்வாநேவ யமக்ஷயம் ॥
tīkṣṇasāyakanirbhinnān
ṡūlaṡaktyaṣṭitōmaraiḥ ।
adya vō gamayiṣyāmi
sarvānēva yamakṣayam ॥
I shall send you all today,
cut to pieces with my sharp arrows,
spears, Ṡaktis, Yashṭis and Tōmaras,
to the abode of Yama.
6.88.10 இ
6.88.10 ஈ
6.88.11 அ
6.88.11 ஆ ஸ்ருஜத: ஸரவர்ஷாணி
க்ஷிப்ரஹஸ்தஸ்ய ஸம்யுகே ।
ஜீமூதஸ்யேவ நதத:
க: ஸ்தாஸ்யதி மமாக்ரத: ॥
sṛjataḥ ṡaravarṣāṇi
kṣiprahastasya saṃyugē ।
jīmūtasyēva nadataḥ
kaḥ sthāsyati mamāgrataḥ ॥
Who can stand against me,
when I roar like a cloud
sending a downpour of arrows
with my deft hands in this fight?
6.88.11 இ
6.88.11 ஈ
6.88.12 அ
6.88.12 ஆ ராத்ரியுத்தே ததா பூர்வம்
வஜ்ராஸநிஸமை: ஸரை: ।
ஸாயிதௌ ஸ்தோ மயா பூமௌ
விஸஞ்ஜ்ஞௌ ஸபுரஸ்ஸரௌ ॥
rātriyuddhē tadā pūrvam
vajrāṡanisamaiḥ ṡaraiḥ ।
ṡāyitau sthō mayā bhūmau
visańjńau sapurassarau ॥
It is only a little while ago,
in that fight in the night,
that both you and your attendants
fell on the ground senseless, knocked down
by my arrows that fell like Vajra and thunderbolt!
6.88.12 இ
6.88.12 ஈ
6.88.13 அ
6.88.13 ஆ ஸ்ம்ருதிர்ந தேऽஸ்தி வா மந்யே
வ்யக்தம் யாதோ யமக்ஷயம் ।
ஆஸீவிஷமிவ க்ருத்தம்
யந்மாம் யோத்தும் வ்யவஸ்தித: ॥
smṛtirna tē'sti vā manyē
vyaktaṃ yātō yamakṣayam ।
āṡīviṣamiva kruddham
yanmāṃ yōddhuṃ vyavasthitaḥ ॥
I think you do not remember it,
and clearly want to go to the abode of Yama,
which is why you stand here to fight with me
who is in rage like a venomous serpent.
6.88.13 இ
6.88.13 ஈ
6.88.14 அ
6.88.14 ஆ தச்சுத்வா ராக்ஷஸேந்த்ரஸ்ய
கர்ஜிதம் ராகவஸ்ததா ।
அபீதவதந: க்ருத்தோ
ராவணிம் வாக்யமப்ரவீத் ॥
tacchutvā rākṣasēndrasya
garjitaṃ rāghavastadā ।
abhītavadanaḥ kruddhō
rāvaṇiṃ vākyamabravīt ॥
Hearing that roar of the lord of Rākshasas,
Rāghava, with the least of
trepidation evident on his face,
said these words to the son of Rāvaṇa, in rage:
6.88.14 இ
6.88.14 ஈ
6.88.15 அ
6.88.15 ஆ உக்தஸ்ச துர்கம: பார:
கார்யாணாம் ராக்ஷஸ த்வயா ।
கார்யாணாம் கர்மணா பாரம்
யோ கச்சதி ஸ புத்திமாந் ॥
uktaṡca durgamaḥ pāraḥ
kāryāṇāṃ rākṣasa tvayā ।
kāryāṇāṃ karmaṇā pāram
yō gacchati sa buddhimān ॥
You are hallucinating about things
that will never come to fruition, O Rākshasa!
Only one who can pursue all the way
to the end, of what needs to be done,
can be called a genius.
6.88.15 இ
6.88.15 ஈ
6.88.16 அ
6.88.16 ஆ ஸ த்வமர்தஸ்ய ஹீநார்தோ
துரவாபஸ்ய கேநசித் ।
வாசா வ்யாஹ்ருத்ய ஜாநீஷே
க்ருதார்தோऽஸ்மீதி துர்மதே ॥
sa tvamarthasya hīnārthō
duravāpasya kēnacit ।
vācā vyāhṛtya jānīṣē
kṛtārthō'smīti durmatē ॥
Being at a loss about what you need to do,
which is anyway impossible for anyone,
you merely say it aloud in words
and think that you have accomplished it,
you wretched one!
6.88.16 இ
6.88.16 ஈ
6.88.17 அ
6.88.17 ஆ அந்தர்தாநகதேநாஜௌ
யஸ்த்வயாऽऽசரிதஸ்ததா ।
தஸ்கராசரிதோ மார்கோ
நைஷ வீரநிஷேவித: ॥
antardhānagatēnājau
yastvayā''caritastadā ।
taskarācaritō mārgō
naiṣa vīraniṣēvitaḥ ॥
What you did on the battle-field the other day,
hiding yourself from our view,
befits a slinking thief, not a heroic warrior.
6.88.17 இ
6.88.17 ஈ
6.88.18 அ
6.88.18 ஆ யதா பாணபதம் ப்ராப்ய
ஸ்திதோऽஹம் தவ ராக்ஷஸ ।
தர்ஸயஸ்வாத்ய தத்தேஜோ
வாசா த்வம் கிம் விகத்தஸே ॥
yathā bāṇapathaṃ prāpya
sthitō'haṃ tava rākṣasa ।
darṡayasvādya tattējō
vācā tvaṃ kiṃ vikatthasē ॥
Now that I am here within the range of your arrows,
show me the power that you boast of, O Rākshasa!
Why do you go on bragging?
6.88.18 இ
6.88.18 ஈ
6.88.19 அ
6.88.19 ஆ ஏவமுக்தோ தநுர்பீமம்
பராம்ருஸ்ய மஹாபல: ।
ஸஸர்ஜ நிஸிதாந் பாணாந்
இந்த்ரஜித் ஸமிதிஞ்ஜய: ॥
ēvamuktō dhanurbhīmam
parāmṛṡya mahābalaḥ ।
sasarja niṡitān bāṇān
indrajit samitińjayaḥ ॥
Spoken to thus, Indrajit of immense strength,
who won many a battle, laid his hand on the bow,
and shot sharp arrows.
6.88.19 இ
6.88.19 ஈ
6.88.20 அ
6.88.20 ஆ தே நிஸ்ருஷ்டா மஹாவேகா:
ஸரா: ஸர்பவிஷோபமா: ।
ஸம்ப்ராப்ய லக்ஷ்மணம் பேது:
ஸ்வஸந்த இவ பந்நகா: ॥
tē nisṛṣṭā mahāvēgāḥ
ṡarāḥ sarpaviṣōpamāḥ ।
samprāpya lakṣmaṇaṃ pētuḥ
ṡvasanta iva pannagāḥ ॥
Those extremely fast arrows that were shot thus,
which were deadly as snake venom,
reached Lakshmaṇa and fell on him,
like hissing serpents.
6.88.20 இ
6.88.20 ஈ
6.88.21 அ
6.88.21 ஆ ஸரைரதிமஹாவேகை:
வேகவாந் ராவணாத்மஜ: ।
ஸௌமித்ரிமிந்த்ரஜித்யுத்தே
விவ்யாத ஸுபலக்ஷணம் ॥
ṡarairatimahāvēgaiḥ
vēgavān rāvaṇātmajaḥ ।
saumitrimindrajidyuddhē
vivyādha ṡubhalakṣaṇam ॥
The swift Indrajit, the son of Rāvaṇa,
thus struck Sowmitri of auspicious marks
in that fight with his extremely fast arrows.
6.88.21 இ
6.88.21 ஈ
6.88.22 அ
6.88.22 ஆ ஸ ஸரைரதிவித்தாங்கோ
ருதிரேண ஸமுக்ஷித: ।
ஸுஸுபே லக்ஷ்மண: ஸ்ரீமாந்
விதூம இவ பாவக: ॥
sa ṡarairatividdhāṅgō
rudhirēṇa samukṣitaḥ ।
ṡuṡubhē lakṣmaṇaḥ ṡrīmān
vidhūma iva pāvakaḥ ॥
Wounded all over the body by those arrows
and covered with blood,
the glorious Lakshmaṇa shone
like smokeless flame.
6.88.22 இ
6.88.22 ஈ
6.88.23 அ
6.88.23 ஆ இந்த்ரஜித்த்வாத்மந: கர்ம
ப்ரஸமீக்ஷ்யாதிகம்ய ச ।
விநத்ய ஸுமஹாநாதம்
இதம் வசநமப்ரவீத் ॥
indrajittvātmanaḥ karma
prasamīkṣyādhigamya ca ।
vinadya sumahānādam
idaṃ vacanamabravīt ॥
Pleased with his own accomplishment,
Indrajit went forward, and
letting off a loud war-whoop, said these words:
6.88.23 இ
6.88.23 ஈ
6.88.24 அ
6.88.24 ஆ பத்ரிண: ஸிததாராஸ்தே
ஸரா மத்கார்முகச்யுதா: ।
ஆதாஸ்யந்தேऽத்ய ஸௌமித்ரே
ஜீவிதம் ஜீவிதாந்தகா: ॥
patriṇaḥ ṡitadhārāstē
ṡarā matkārmukacyutāḥ ।
ādāsyantē'dya saumitrē
jīvitaṃ jīvitāntakāḥ ॥
Sharp and winged arrows, which bring death,
shot from my bow shall take your life today, O Sowmitri!
6.88.24 இ
6.88.24 ஈ
6.88.25 அ
6.88.25 ஆ அத்ய கோமாயுஸங்காஸ்ச
ஸ்யேநஸங்காஸ்ச லக்ஷ்மண ।
க்ருத்ராஸ்ச நிபதந்து த்வாம்
கதாஸும் நிஹதம் மயா ॥
adya gōmāyusaṅghāṡca
ṡyēnasaṅghāṡca lakṣmaṇa ।
gṛdhrāṡca nipatantu tvām
gatāsuṃ nihataṃ mayā ॥
Jackals in packs, eagles in flocks and
vultures shall fall upon your body, O Lakshmaṇa,
when you fall dead, slain by me.
6.88.25 இ
6.88.25 ஈ
6.88.26 அ
6.88.26 ஆ க்ஷத்ரபந்தும் ஸதாநார்யம்
ராம: பரமதுர்மதி: ।
பக்தம் ப்ராதரமத்யைவ
த்வாம் த்ரக்ஷ்யதி ஹதம் மயா ॥
kṣatrabandhuṃ sadānāryam
rāmaḥ paramadurmatiḥ ।
bhaktaṃ bhrātaramadyaiva
tvāṃ drakṣyati hataṃ mayā ॥
Rāma, the extremely evil minded one,
shall see you, an ignoble base Kshatriya,
his highly devoted brother,
slain by me this very day.
6.88.26 இ
6.88.26 ஈ
6.88.27 அ
6.88.27 ஆ விஸ்ரஸ்தகவசம் பூமௌ
வ்யபவித்தஸராஸநம் ।
ஹ்ருதோத்தமாங்கம் ஸௌமித்ரே
த்வாமத்ய நிஹதம் மயா ॥
visrastakavacaṃ bhūmau
vyapaviddhaṡarāsanam ।
hṛtōttamāṅgaṃ saumitrē
tvāmadya nihataṃ mayā ॥
(And he shall see) you today fallen on the ground
slain by me, with your armor shed down,
your bow dropped down, and your head cut off.
6.88.27 இ
6.88.27 ஈ
6.88.28 அ
6.88.28 ஆ இதி ப்ருவாணம் ஸம்ரப்தம்
பருஷம் ராவணாத்மஜம் ।
ஹேதுமத்வாக்யமத்யர்தம்
லக்ஷ்மண: ப்ரத்யுவாச ஹ ॥
iti bruvāṇaṃ saṃrabdham
paruṣaṃ rāvaṇātmajam ।
hētumadvākyamatyartham
lakṣmaṇaḥ pratyuvāca ha ॥
To the son of Rāvaṇa, who spoke
harsh words thus in wild excitement,
Lakshmaṇa responded with
reasonable words that made sense:
6.88.28 இ
6.88.28 ஈ
6.88.29 அ
6.88.29 ஆ வாக்பலம் த்யஜ துர்புத்தே
க்ரூரகர்மாऽஸி ராக்ஷஸ ।
அத கஸ்மாத்வதஸ்யேதத்
ஸம்பாதய ஸுகர்மணா ॥
vāgbalaṃ tyaja durbuddhē
krūrakarmā'si rākṣasa ।
atha kasmādvadasyētat
sampādaya sukarmaṇā ॥
O evil-minded one! O Rākshasa!
Stop your boasting, you, who
are so addicted to cruel deeds!
Why do you say all this?
Do something that is worth it.
6.88.29 இ
6.88.29 ஈ
6.88.30 அ
6.88.30 ஆ அக்ருத்வா கத்தஸே கர்ம
கிமர்தமிஹ ராக்ஷஸ ।
குரு தத்கர்ம யேநாஹம்
ஸ்ரத்தத்யாம் தவ கத்தநம் ॥
akṛtvā katthasē karma
kimarthamiha rākṣasa ।
kuru tatkarma yēnāham
ṡraddadhyāṃ tava katthanam ॥
Why do you brag endlessly without actually
doing anything of substance, O Rākshasa?
Do something for real that makes me
believe that your boast is not empty!
6.88.30 இ
6.88.30 ஈ
6.88.31 அ
6.88.31 ஆ அநுக்த்வா பருஷம் வாக்யம்
கிஞ்சிதப்யநவாக்ஷிபந் ।
அவிகத்தந் வதிஷ்யாமி
த்வாம் பஸ்ய புருஷாதம ॥
anuktvā paruṣaṃ vākyam
kińcidapyanavākṣipan ।
avikatthan vadhiṣyāmi
tvāṃ paṡya puruṣādhama ॥
Without saying one harsh word,
without disparaging you even in the least,
and without bragging about myself,
you shall see, O vile one,
how I will get to slay you!
6.88.31 இ
6.88.31 ஈ
6.88.32 அ
6.88.32 ஆ இத்யுக்த்வா பஞ்ச நாராசாந்
ஆகர்ணாபூரிதாந் ஸிதாந் ।
நிஜகாந மஹாவேகாந்
லக்ஷ்மணோ ராக்ஷஸோரஸி ॥
ityuktvā pańca nārācān
ākarṇāpūritān ṡitān ।
nijaghāna mahāvēgān
lakṣmaṇō rākṣasōrasi ॥
Saying this, Lakshmaṇa pulled
the bow string up to his ears and
shot five sharp Nārāca arrows with great speed,
striking the Rākshasa on the chest.
6.88.32 இ
6.88.32 ஈ
6.88.33 அ
6.88.33 ஆ ஸுபத்ரவாஜிதா பாணா
ஜ்வலிதா இவ பந்நகா: ।
நைர்ருதோரஸ்யபாஸந்த
ஸவிதூ ரஸ்மயோ யதா ॥
supatravājitā bāṇā
jvalitā iva pannagāḥ ।
nairṛtōrasyabhāsanta
savitū raṡmayō yathā ॥
Those arrows, gleaming like serpents,
sped by the excellent feathers
and lodged on the Rākshasa’s chest,
shone like rays emanating from the sun.
6.88.33 இ
6.88.33 ஈ
6.88.34 அ
6.88.34 ஆ ஸ ஸரைராஹதஸ்தேந
ஸரோஷோ ராவணாத்மஜ: ।
ஸுப்ரயுக்தைஸ்த்ரிபிர்பாணை:
ப்ரதிவிவ்யாத லக்ஷ்மணம் ॥
sa ṡarairāhatastēna
sarōṣō rāvaṇātmajaḥ ।
suprayuktaistribhirbāṇaiḥ
prativivyādha lakṣmaṇam ॥
Struck by those arrows, the son of Rāvaṇa,
was quite enraged and struck back at Lakshmaṇa
with three well-shot arrows.
6.88.34 இ
6.88.34 ஈ
6.88.35 அ
6.88.35 ஆ ஸ பபூவ ததா பீமோ
நரராக்ஷஸஸிம்ஹயோ: ।
விமர்தஸ்துமுலோ யுத்தே
பரஸ்பரஜயைஷிணோ: ॥
sa babhūva tadā bhīmō
nararākṣasasiṃhayōḥ ।
vimardastumulō yuddhē
parasparajayaiṣiṇōḥ ॥
Then ensued a fierce and tumultuous fight between
the lion among men and lion among Rākshasas,
both of whom were determined to win over the other.
6.88.35 இ
6.88.35 ஈ
6.88.36 அ
6.88.36 ஆ
6.88.36 இ
6.88.36 ஈ உபௌ ஹி பலஸம்பந்நௌ
உபௌ விக்ரமஸாலிநௌ ।
உபௌ பரமதுர்ஜேயௌ
உபாவபி ஸுவிக்ராந்தௌ ।
ஸர்வஸஸ்த்ராஸ்த்ரகோவிதௌ
அதுல்யபலதேஜஸௌ ॥
ubhau hi balasampannau
ubhau vikramaṡālinau ।
ubhau paramadurjēyau
ubhāvapi suvikrāntau ।
sarvaṡastrāstrakōvidau
atulyabalatējasau ॥
Both of them were endowed with strength.
Both of them were dashing and daring.
Both were unassailable by any means.
Both were extremely dashing and daring.
Both were masters of all Ṡastras and Astras
and both were strong and powerful
with no one else equal to them.
6.88.37 அ
6.88.37 ஆ
6.88.37 இ
6.88.37 ஈ
6.88.38 அ
6.88.38 ஆ யுயுதாதே மஹாத்மாநௌ
ததா கேஸரிணாவிவ ।
பஹூநவஸ்ருஜந்தௌ ஹி
மார்கணௌகாநவஸ்திதௌ ।
நரராக்ஷஸஸிம்ஹௌ தௌ
ப்ரஹ்ருஷ்டாவப்யயுத்யதாம் ॥
yuyudhātē mahātmānau
tadā kēsariṇāviva ।
bahūnavasṛjantau hi
mārgaṇaughānavasthitau ।
nararākṣasasiṃhau tau
prahṛṣṭāvabhyayudhyatām ॥
Those two Mahātmas fought like lions,
shooting volleys of arrows.
That lion among men and the lion among Rākshasas
indulged in that fight with all excitement.
6.88.38 இ
6.88.38 ஈ
6.88.39 அ
6.88.39 ஆ ததஸ்ஸராந் தாஸரதி:
ஸம்தாயாமித்ரகர்ஷண: ।
ஸஸர்ஜ ராக்ஷஸேந்த்ராய
க்ருத்த: ஸர்ப இவ ஸ்வஸந் ॥
tataṡṡarān dāṡarathiḥ
saṃdhāyāmitrakarṣaṇaḥ ।
sasarja rākṣasēndrāya
kṛddhaḥ sarpa iva ṡvasan ॥
The son of Daṡaratha, who could
pull his enemies down with ease,
mounted arrows on the bow and
shot at the Lord of Rākshasas,
hissing like an angry serpent.
6.88.39 இ
6.88.39 ஈ
6.88.40 அ
6.88.40 ஆ தஸ்ய ஜ்யாதலநிரகோஷம்
ஸ ஸ்ருத்வா ராக்ஷஸாதிப: ।
விவர்ணவதநோ பூத்வா
லக்ஷ்மணம் ஸமுதைக்ஷத ॥
tasya jyātalaniraghōṣam
sa ṡrutvā rākṣasādhipaḥ ।
vivarṇavadanō bhūtvā
lakṣmaṇaṃ samudaikṣata ॥
But on hearing the thud of bow-string on palm,
Rāvaṇa’s son, his face turning pale,
(stood) simply staring at Lakshmaṇa.
6.88.40 இ
6.88.40 ஈ
6.88.41 அ
6.88.41 ஆ விஷண்ணவதநம் த்ருஷ்ட்வா
ராக்ஷஸம் ராவணாத்மஜம் ।
ஸௌமித்ரிம் யுத்தஸம்யுக்தம்
ப்ரத்யுவாச விபீஷண: ॥
viṣaṇṇavadanaṃ dṛṣṭvā
rākṣasaṃ rāvaṇātmajam ।
saumitriṃ yuddhasaṃyuktam
pratyuvāca vibhīṣaṇaḥ ॥
Seeing that Rākshasa, the son of Rāvaṇa,
who was downcast,
Vibheeshaṇa encouraged Lakshmaṇa
who was engaged in the fight:
6.88.41 இ
6.88.41 ஈ
6.88.42 அ
6.88.42 ஆ நிமித்தாந்யுபபஸ்யாமி
யாந்யஸ்மிந் ராவணாத்மஜே ।
த்வர தேந மஹாபாஹோ
பக்ந ஏஷ ந ஸம்ஸய: ॥
nimittānyupapaṡyāmi
yānyasmin rāvaṇātmajē ।
tvara tēna mahābāhō
bhagna ēṣa na saṃṡayaḥ ॥
I see such signs of weakness
in the son of Rāvaṇa that
you can easily strike him down now;
hurry, O you of mighty arm!
6.88.42 இ
6.88.42 ஈ
6.88.43 அ
6.88.43 ஆ ததஸ்ஸம்தாய ஸௌமித்ரி:
ஸராநாஸீவிஷோபமாந் ।
முமோச நிஸிதாம்ஸ்தஸ்மிந்
ஸர்பாநிவ விஷோல்பணாந் ॥
tatassaṃdhāya saumitriḥ
ṡarānāṡīviṣōpamān ।
mumōca niṡitāṃstasmin
sarpāniva viṣōlbaṇān ॥
Then Sowmitri took arrows
that resembled venomous serpents
and shot those sharp ones that were
deadly like snakes with venom.
6.88.43 இ
6.88.43 ஈ
6.88.44 அ
6.88.44 ஆ ஸக்ராஸநிஸமஸ்பர்ஸை:
லக்ஷ்மணேநாஹத: ஸரை: ।
முஹூர்தமபவந்மூட:
ஸர்வஸம்க்ஷுபிதேந்த்ரிய: ॥
ṡakrāṡanisamasparṡaiḥ
lakṣmaṇēnāhataḥ ṡaraiḥ ।
muhūrtamabhavanmūḍhaḥ
sarvasaṃkṣubhitēndriyaḥ ॥
Struck by the arrows of Lakshmaṇa
that fell like the thunderbolt of Indra,
he was stupefied with shock,
with all his senses in turmoil.
6.88.44 இ
6.88.44 ஈ
6.88.45 அ
6.88.45 ஆ உபலப்ய முஹூர்தேந
ஸம்ஜ்ஞாம்ப்ரத்யாகதேந்த்ரிய: ।
ததர்ஸாவஸ்திதம் வீரம்
ஆஜௌ தஸரதாத்மஜம் ॥
upalabhya muhūrtēna
saṃjńāṃpratyāgatēndriyaḥ ।
dadarṡāvasthitaṃ vīram
ājau daṡarathātmajam ॥
Regaining consciousness after a while,
and with all his senses becoming normal
he beheld the son of Daṡaratha, a Veera,
who stood firmly in that battle.
6.88.45 இ
6.88.45 ஈ
6.88.46 அ
6.88.46 ஆ ஸோऽபிசக்ராம ஸௌமித்ரிம்
ரோஷாத்ஸம்ரக்தலோசந: ।
அப்ரவீச்சைநமாஸாத்ய
புந: ஸ பருஷம் வச: ॥
sō'bhicakrāma saumitrim
rōṣātsaṃraktalōcanaḥ ।
abravīccainamāsādya
punaḥ sa paruṣaṃ vacaḥ ॥
His eyes blood-red with anger,
he went up to Sowmitri and reaching him,
again said these harsh words:
6.88.46 இ
6.88.46 ஈ
6.88.47 அ
6.88.47 ஆ கிம் ந ஸ்மரஸி தத்யுத்தே
ப்ரதமே மத்பராக்ரமம் ।
நிபத்தஸ்த்வம் ஸஹ ப்ராத்ரா
யதா புவி விவேஷ்டஸே ॥
kiṃ na smarasi tadyuddhē
prathamē matparākramam ।
nibaddhastvaṃ saha bhrātrā
yadā bhuvi vivēṣṭasē ॥
Have you forgotten my prowess that
you witnessed in that first encounter,
when you along with your brother,
bound by me, writhed on the ground?
6.88.47 இ
6.88.47 ஈ
6.88.48 அ
6.88.48 ஆ யுவாம் கலு மஹாயுத்தே
ஸக்ராஸநிஸமை: ஸரை: ।
ஸாயிதௌ ப்ரதமம் பூமௌ
விஸஞ்ஜ்ஞௌ ஸபுரஸ்ஸரௌ ॥
yuvāṃ khalu mahāyuddhē
ṡakrāṡanisamaiḥ ṡaraiḥ ।
ṡāyitau prathamaṃ bhūmau
visańjńau sapurassarau ॥
Did you not, along with your followers,
fall on the ground unconscious
in that great battle right away,
knocked down by my arrows
that fell like the thunderbolt of Indra?
6.88.48 இ
6.88.48 ஈ
6.88.49 அ
6.88.49 ஆ ஸ்ம்ருதிர்வா நாஸ்தி தே மந்யே
வ்யக்தம் வா யமஸாதநம் ।
கந்துமிச்சஸி யஸ்மாத்த்வம்
மாம் தர்ஷயிதுமிச்சஸி ॥
smṛtirvā nāsti tē manyē
vyaktaṃ vā yamasādanam ।
gantumicchasi yasmāttvam
māṃ dharṣayitumicchasi ॥
I think you have clearly lost your memory,
and are wishing to go to the abode of Yama,
which is why you dare to challenge me!
6.88.49 இ
6.88.49 ஈ
6.88.50 அ
6.88.50 ஆ யதி தே ப்ரதமே யுத்தே
ந த்ருஷ்டோ மத்பராக்ரம: ।
அத்ய தே தர்ஸயிஷ்யாமி
திஷ்டேதாநீம் வ்யவஸ்தித: ॥
yadi tē prathamē yuddhē
na dṛṣṭō matparākramaḥ ।
adya tē darṡayiṣyāmi
tiṣṭhēdānīṃ vyavasthitaḥ ॥
If you have not seen enough of
my prowess in that first encounter,
I shall show it to you today;
stay now, right there!
6.88.50 இ
6.88.50 ஈ
6.88.51 அ
6.88.51 ஆ இத்யுக்த்வா ஸப்தபிபாணை:
அபிவிவ்யாத லக்ஷ்மணம் ।
தஸபிஸ்து ஹநூமந்தம்
தீக்ஷ்ணதாரை: ஸரோத்தமை: ॥
ityuktvā saptabhibāṇaiḥ
abhivivyādha lakṣmaṇam ।
daṡabhistu hanūmantam
tīkṣṇadhāraiḥ ṡarōttamaiḥ ॥
Saying this he struck Lakshmaṇa
with seven arrows, and Hanumān
with ten best of arrows
with razor-sharp edges.
6.88.51 இ
6.88.51 ஈ
6.88.52 அ
6.88.52 ஆ தத: ஸரஸதேநைவ
ஸுப்ரயுக்தேந வீர்யவாந் ।
க்ரோதாத்த்விகுணஸம்ரப்தோ
நிர்பிபேத விபீஷணம் ॥
tataḥ ṡaraṡatēnaiva
suprayuktēna vīryavān ।
krōdhāddviguṇasaṃrabdhō
nirbibhēda vibhīṣaṇam ॥
Then that valiant one,
with his rage and impatience doubled,
tore apart Vibheeshaṇa, with
one hundred perfectly aimed arrows.
6.88.52 இ
6.88.52 ஈ
6.88.53 அ
6.88.53 ஆ
6.88.53 இ
6.88.53 ஈ
6.88.54 அ
6.88.54 ஆ தத்த்ருஷ்ட்வேந்த்ரஜிதா கர்ம
க்ருதம் ராமாநுஜஸ்ததா ।
அசிந்தயித்வா ப்ரஹஸந்
நைதத் கிஞ்சிதிதி ப்ருவந் ।
முமோச ச ஸராந் கோராந்
ஸங்க்ருஹ்ய நரபுங்கவ: ।
அபீதவதந: க்ருத்தோ
ராவணிம் லக்ஷ்மணௌ யுதி ॥
taddṛṣṭvēndrajitā karma
kṛtaṃ rāmānujastadā ।
acintayitvā prahasan
naitat kińciditi bruvan ।
mumōca ca ṡarān ghōrān
saṅgṛhya narapuṅgavaḥ ।
abhītavadanaḥ kruddhō
rāvaṇiṃ lakṣmaṇau yudhi ॥
Seeing that feat of Indrajit, the son of Rāvaṇa,
and caring two hoots about it,
Lakshmaṇa, the younger brother of Rāma,
a bull among men, said, laughing and
without even winking, ‘Pooh! this is nothing!’
and grabbed formidable arrows and shot them at him.
6.88.54 இ
6.88.54 ஈ
6.88.55 அ
6.88.55 ஆ
6.88.55 இ
6.88.55 ஈ நைவம் ரணகதா: ஸூரா:
ப்ரஹரந்தே நிஸாசர ।
லகவஸ்சால்பவீர்யாஸ்ச
ஸுகா ஹீமே ஸராஸ்தவ ।
நைவம் ஸூராஸ்து யுத்யந்தே
ஸமரே ஜயகாங்க்ஷிண: ॥
naivaṃ raṇagatāḥ ṡūrāḥ
praharantē niṡācara ।
laghavaṡcālpavīryāṡca
sukhā hīmē ṡarāstava ।
naivaṃ ṡūrāstu yudhyantē
samarē jayakāṅkṣiṇaḥ ॥
This is not how true warriors
on the battlefield strike, O Night-Rover!
These arrows of yours,
light and with little impact,
actually feel very pleasant!
This is not how warriors
who seek victory fight in a battle!
6.88.56 அ
6.88.56 ஆ இத்யேவம் தம் ப்ருவந் தந்வீ
ஸரைரபிவவர்ஷ ஹ ॥
ityēvaṃ taṃ bruvan dhanvī
ṡarairabhivavarṣa ha ॥
Saying this, the bowman sent a downpour of arrows.
6.88.56 இ
6.88.56 ஈ
6.88.57 அ
6.88.57 ஆ தஸ்ய பாணை: ஸுவித்வஸ்தம்
கவசம் காஞ்சநம் மஹத் ।
வ்யஸீர்யத ரதோபஸ்தே
தாராஜாலமிவாம்பராத் ॥
tasya bāṇaiḥ suvidhvastam
kavacaṃ kāńcanaṃ mahat ।
vyaṡīryata rathōpasthē
tārājālamivāmbarāt ॥
Shivered to pieces by those arrows,
the extraordinary gold armor (of Indrajit)
fell down on the floor of the chariot,
like a cluster of stars from the sky.
6.88.57 இ
6.88.57 ஈ
6.88.58 அ
6.88.58 ஆ விதூதவர்மா நாராசை:
பபூவ ஸ க்ருதவ்ரண: ।
இந்த்ரஜித் ஸமரே வீர:
ப்ரத்யூஷே பாநுமாநிவ ॥
vidhūtavarmā nārācaiḥ
babhūva sa kṛtavraṇaḥ ।
indrajit samarē vīraḥ
pratyūṣē bhānumāniva ॥
Relieved of his armor and
his body wounded by the Nārācās in that fight,
Indrajit, the Veera, looked like the morning sun.
6.88.58 இ
6.88.58 ஈ
6.88.59 அ
6.88.59 ஆ தத: ஸரஸஹஸ்ரேண
ஸங்க்ருத்தோ ராவணாத்மஜ: ।
பிபேத ஸமரே வீரம்
லக்ஷ்மணம் பீமவிக்ரம: ॥
tataḥ ṡarasahasrēṇa
saṅkruddhō rāvaṇātmajaḥ ।
bibhēda samarē vīram
lakṣmaṇaṃ bhīmavikramaḥ ॥
Thereupon Rāvaṇa’s son of formidable valor,
tore apart the valiant Lakshmaṇa in that fight
with a thousand arrows, in wrath.
6.88.59 இ
6.88.59 ஈ
6.88.60 அ
6.88.60 ஆ வ்யஸீர்யத மஹத்திவ்யம்
கவசம் லக்ஷ்மணஸ்ய ச ।
க்ருதப்ரதிக்ருதாந்யோந்யம்
பபூவதுரபித்ருதௌ ॥
vyaṡīryata mahaddivyam
kavacaṃ lakṣmaṇasya ca ।
kṛtapratikṛtānyōnyam
babhūvaturabhidrutau ॥
The splendid armor of Lakshmaṇa also fell down.
They kept attacking each other,
each one outdoing the other.
6.88.60 இ
6.88.60 ஈ
6.88.61 அ
6.88.61 ஆ அபீக்ஷ்ணம் நிஸ்வஸந்தௌ தௌ
யுத்த்யேதாம் துமுலம் யுதி ।
ஸரஸங்க்ருத்தஸர்வாங்கௌ
ஸர்வதோ ருதிரோக்ஷிதௌ ॥
abhīkṣṇaṃ niṡvasantau tau
yuddhyētāṃ tumulaṃ yudhi ।
ṡarasaṅkṛttasarvāṅgau
sarvatō rudhirōkṣitau ॥
Sighing heavily, they fought a tough battle,
with all their limbs torn by arrows
and their bodies smeared with blood all over.
6.88.61 இ
6.88.61 ஈ
6.88.62 அ
6.88.62 ஆ
6.88.62 இ
6.88.62 ஈ ஸுதீர்ககாலம் தௌ வீரௌ
அந்யோந்யம் நிஸிதை: ஸரை: ।
ததக்ஷதுர்மஹாத்மாநௌ
ரணகர்மவிஸாரதௌ ।
பபூவதுஸ்சாத்மஜயே
யத்தௌ பீமபராக்ரமௌ ॥
sudīrghakālaṃ tau vīrau
anyōnyaṃ niṡitaiḥ ṡaraiḥ ।
tatakṣaturmahātmānau
raṇakarmaviṡāradau ।
babhūvatuṡcātmajayē
yattau bhīmaparākramau ॥
For quite a long while,
the two valiant Mahātmas,
extremely skilled in martial arts,
hacked each other with sharp arrows.
Each one, of fierce prowess,
put forward the best of his efforts
to ensure his own victory over the other.
6.88.63 அ
6.88.63 ஆ
6.88.63 இ
6.88.63 ஈ தௌ ஸரௌகைஸ்ததா கீர்ணௌ
நிக்ருத்தகவசத்வஜௌ ।
ஸ்ரவந்தௌ ருதிரம் சோஷ்ணம்
ஜலம் ப்ரஸ்ரவணாவிவ ॥
tau ṡaraughaistadā kīrṇau
nikṛttakavacadhvajau ।
sravantau rudhiraṃ cōṣṇam
jalaṃ prasravaṇāviva ॥
With their armors and flag staffs knocked down,
and their bodies sprayed with volleys of arrows,
and hot blood flowing from their bodies
they looked like mountains
with streams flowing from them.
6.88.64 அ
6.88.64 ஆ
6.88.64 இ
6.88.64 ஈ
6.88.65 அ
6.88.65 ஆ
6.88.65 இ
6.88.65 ஈ ஸரவர்ஷம் ததோ கோரம்
முஞ்சதோர்பீமநிஸ்வநம் ।
ஸாஸாரயோரிவாகாஸே
நீலயோ: காலமேகயோ: ।
தயோரத மஹாந் காலோ
வ்யதீயாத்யுத்யமாநயோ: ।
ந ச தௌ யுத்தவைமுக்யம்
ஸ்ரமம் வாப்யுபஜக்மது: ॥
ṡaravarṣaṃ tatō ghōram
muńcatōrbhīmanisvanam ।
sāsārayōrivākāṡē
nīlayōḥ kālamēghayōḥ ।
tayōratha mahān kālō
vyatīyādyudhyamānayōḥ ।
na ca tau yuddhavaimukhyam
ṡramaṃ vāpyupajagmatuḥ ॥
Making a terrible din as they
discharged their fierce floods of arrows,
like two rain-clouds letting down
torrents of rain, they went on fighting
for a long time, with neither of them
tired of fighting or showing a sign of fatigue.
6.88.66 அ
6.88.66 ஆ
6.88.66 இ
6.88.66 ஈ அஸ்த்ராண்யஸ்த்ரவிதாம் ஸ்ரேஷ்டௌ
தர்ஸயந்தௌ புந:புந: ।
ஸராநுச்சாவசாகாராந்
அந்தரிக்ஷே பபந்தது: ॥
astrāṇyastravidāṃ ṡrēṣṭhau
darṡayantau punaḥpunaḥ ।
ṡarānuccāvacākārān
antarikṣē babandhatuḥ ॥
Both of them, being the foremost
of the masters of Astras
brandished their Astras repeatedly,
and created a mesh in the sky
out of their arrows of various kinds.
6.88.67 அ
6.88.67 ஆ
6.88.67 இ
6.88.67 ஈ வ்யபேததோஷமஸ்யந்தௌ
லகு சித்ரம் ச ஸுஷ்டு ச ।
உபௌ தௌ துமுலம் கோரம்
சக்ரதுர்நரராக்ஷஸௌ ॥
vyapētadōṣamasyantau
laghu citraṃ ca suṣṭhu ca ।
ubhau tau tumulaṃ ghōram
cakraturnararākṣasau ॥
Both the human and the Rākshasa
shot (arrows) in a flawless manner at each other
in that fierce and tumultuous battle,
with ease, style and perfection.
6.88.68 அ
6.88.68 ஆ
6.88.68 இ
6.88.68 ஈ தயோ: ப்ருதக்ப்ருதக்பீம:
ஸுஸ்ருவே தலநிஸ்வந: ।
ஸ கம்பம் ஜநயாமாஸ
நிர்காத இவ தாருண: ॥
tayōḥ pṛthakpṛthagbhīmaḥ
ṡuṡruvē talanisvanaḥ ।
sa kampaṃ janayāmāsa
nirghāta iva dāruṇaḥ ॥
The terrifying sound of bowstring
striking against their palms,
each one's distinct, was heard
(in endless succession), which,
like thunder, made everything shake violently.
6.88.69 அ
6.88.69 ஆ
6.88.69 இ
6.88.69 ஈ தயோ: ஸ ப்ராஜதே ஸப்த:
ததா ஸமரயத்தயோ: ।
ஸுகோரயோர்நி:ஸ்வநதோ:
ககநே மேகயோரிவ ॥
tayōḥ sa bhrājatē ṡabdaḥ
tadā samarayattayōḥ ।
sughōrayōrniḥsvanatōḥ
gaganē mēghayōriva ॥
The din made by them who were
wholly absorbed in the fight,
was like the thunder of the clouds
that rumbled ferociously in the sky.
6.88.70 அ
6.88.70 ஆ
6.88.70 இ
6.88.70 ஈ ஸுவர்ணபுங்கைர்நாராசை:
பலவந்தௌ க்ருதவ்ரணௌ ।
ப்ரஸுஸ்ருவாதே ருதிரம்
கீர்திமந்தௌ ஜயே த்ருதௌ ॥
suvarṇapuṅkhairnārācaiḥ
balavantau kṛtavraṇau ।
prasusruvātē rudhiram
kīrtimantau jayē dhṛtau ॥
Both of them, of strength and renown,
who fought with a firm resolve to win,
bled profusely from the wounds made by
Nārācās with gold rings on their shafts.
6.88.71 அ
6.88.71 ஆ
6.88.71 இ
6.88.71 ஈ
6.88.72 அ
6.88.72 ஆ
6.88.72 இ
6.88.72 ஈ தே காத்ரயோர்நிபதிதா
ருக்மபுங்கா: ஸரா யுதி ।
அஸ்ருக்திக்தா விநிஷ்பேது:
விவிஸுர்தரணீதலம் ।
அந்யே ஸுநிஸிதை: ஸஸ்த்ரை:
ஆகாஸே ஸஞ்ஜகட்டிரே ।
பபஞ்ஜுஸ்சிச்சிதுஸ்சைவ
தயோர்பாணா: ஸஹஸ்ரஸ: ॥
tē gātrayōrnipatitā
rukmapuṅkhāḥ ṡarā yudhi ।
asṛgdigdhā viniṣpētuḥ
viviṡurdharaṇītalam ।
anyē suniṡitaiḥ ṡastraiḥ
ākāṡē sańjaghaṭṭirē ।
babhańjuṡcicchiduṡcaiva
tayōrbāṇāḥ sahasraṡaḥ ॥
The arrows with gold rings on their shafts,
in that fight, struck their bodies,
came out streaked with blood,
and penetrated into the ground.
Others clashed against sharp weapons in mid air,
while thousands of those arrows
smashed and shattered each other.
6.88.73 அ
6.88.73 ஆ
6.88.73 இ
6.88.73 ஈ ஸ பபூவ ரணோ கோர:
தயோர்பாணமயஸ்சய: ।
அக்நிப்யாமிவ தீப்தாப்யாம்
ஸத்ரே குஸமயஸ்சய: ॥
sa babhūva raṇō ghōraḥ
tayōrbāṇamayaṡcayaḥ ।
agnibhyāmiva dīptābhyām
satrē kuṡamayaṡcayaḥ ॥
That battle turned fierce with
volleys of their arrows flying all over,
blazing like burning bundles of
reeds of Kuṡa grass in a Hōma.
6.88.74 அ
6.88.74 ஆ
6.88.74 இ
6.88.74 ஈ தயோ: க்ருதவ்ரணௌ தேஹௌ
ஸுஸுபாதே மஹாத்மநோ: ।
ஸபுஷ்பாவிவ நிஷ்பத்ரௌ
வநே ஸால்மலிகிம்ஸுகௌ ॥
tayōḥ kṛtavraṇau dēhau
ṡuṡubhātē mahātmanōḥ ।
sapuṣpāviva niṣpatrau
vanē ṡālmalikiṃṡukau ॥
The wounded bodies of those Mahātmas
shone like Ṡālmali and Kiṃṡuka trees
in flower in the forest, sans leaves.
6.88.75 அ
6.88.75 ஆ
6.88.75 இ
6.88.75 ஈ சக்ருதுஸ்துமுலம் கோரம்
ஸந்நிபாதம் முஹுர்முஹு: ।
இந்த்ரஜில்லக்ஷ்மணஸ்சைவ
பரஸ்பரவதைஷிணௌ ॥
cakrutustumulaṃ ghōram
sannipātaṃ muhurmuhuḥ ।
indrajillakṣmaṇaṡcaiva
parasparavadhaiṣiṇau ॥
Indrajit and Lakshmaṇa, both bent on winning,
locked themselves in a deadly combat
again and again, in that tumultuous fight.
6.88.76 அ
6.88.76 ஆ
6.88.76 இ
6.88.76 ஈ லக்ஷ்மணோ ராவணிம் யுத்தே
ராவணிஸ்சாபி லக்ஷ்மணம் ।
அந்யோந்யம் தாவபிக்நந்தௌ
ந ஸ்ரமம் ப்ரத்யபத்யதாம் ॥
lakṣmaṇō rāvaṇiṃ yuddhē
rāvaṇiṡcāpi lakṣmaṇam ।
anyōnyaṃ tāvabhighnantau
na ṡramaṃ pratyapadyatām ॥
Lakshmaṇa assaulted Rāvaṇa's son,
and Rāvaṇa's son, Lakshmaṇa;
showing no signs of fatigue,
they kept on striking at each other.
6.88.77 அ
6.88.77 ஆ
6.88.77 இ
6.88.77 ஈ பாணஜாலை: ஸரீரஸ்தை:
அவகாடைஸ்தரஸ்விநௌ ।
ஸுஸுபாதே மஹாவீர்யௌ
ப்ரரூடாவிவ பர்வதௌ ॥
bāṇajālaiḥ ṡarīrasthaiḥ
avagāḍhaistarasvinau ।
ṡuṡubhātē mahāvīryau
prarūḍhāviva parvatau ॥
With masses of arrows stuck deep into their bodies,
those two men of extraordinary valor and power
looked like mountains covered with trees.
6.88.78 அ
6.88.78 ஆ
6.88.78 இ
6.88.78 ஈ தயோ ருதிரஸிக்தாநி
ஸம்வ்ருதாநி ஸரைர்ப்ருஸம் ।
பப்ராஜு: ஸர்வகாத்ராணி
ஜ்வலந்த இவ பாவகா: ॥
tayō rudhirasiktāni
saṃvṛtāni ṡarairbhṛṡam ।
babhrājuḥ sarvagātrāṇi
jvalanta iva pāvakāḥ ॥
All their limbs, drenched in blood
and covered all over with arrows,
shone like blazing fire.
6.88.79 அ
6.88.79 ஆ
6.88.79 இ
6.88.79 ஈ தயோரத மஹாந் காலோ
வ்யதீயாத்யுத்யமாநயோ: ।
ந ச தௌ யுத்தவைமுக்யம்
ஸ்ரமம் வாப்யுபஜக்மது: ॥
tayōratha mahān kālō
vyatīyādyudhyamānayōḥ ।
na ca tau yuddhavaimukhyam
ṡramaṃ vāpyupajagmatuḥ ॥
A long time passed, while they fought
showing no sign of war-weariness or fatigue.
6.88.80 அ
6.88.80 ஆ
6.88.80 இ
6.88.80 ஈ அத ஸமரபரிஸ்ரமம் நிஹந்தும்
ஸமரமுகேஷ்வஜிதஸ்ய லக்ஷ்மணஸ்ய ।
ப்ரியஹிதமுபபாதயந்மஹாத்மா:
ஸமரமுபேத்ய விபீஷணோऽவதஸ்தே ॥
atha samarapariṡramaṃ nihantuṃ
samaramukhēṣvajitasya lakṣmaṇasya ।
priyahitamupapādayanmahātmāḥ
samaramupētya vibhīṣaṇō'vatasthē ॥
To provide relief from the fatigue of fighting
to Lakshmaṇa, who never knew defeat on the battlefront,
and to serve his interest and make him feel better,
Vibheeshaṇa joined that fight and took a stand.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
யுத்தகாண்டே அஷ்டாஸீதிதம: ஸர்க:॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
yuddhakāṇḍē aṣṭāṡītitamaḥ sargaḥ॥
Thus concludes the eighty eighth Sarga
in Yuddha Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 18202 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma
Yuddha Kaanda - Sarga 88
In this Sarga, Lakshmaṇa and Indrajit engage in a fierce and tumultuous fight, each taunting, deriding and challenging the other. They blot the sky with their arrows. They look like trees in red flower, bleeding profusely. Each being the foremost of bowmen, each having mastered Astras, each being valiant, powerful, strong, unrelenting and each bent on winning the fight, the fight goes on for a long time, with neither of them showing any signs of fatigue.
6.88.1 அ
6.88.1 ஆ
6.88.1 இ
6.88.1 ஈ
6.88.2 அ
6.88.2 ஆ
6.88.2 இ
6.88.2 ஈ
6.88.3 அ
6.88.3 ஆ
6.88.3 இ
6.88.3 ஈ விபீஷணவச: ஸ்ருத்வா
ராவணி: க்ரோதமூர்ச்சித: ।
அப்ரவீத் பருஷம் வாக்யம்
வேகேநாப்யுத்பபாத ஹ ।
உத்யதாயுதநிஸ்த்ரிம்ஸோ
ரதே ஸுஸமலங்க்ருதே ।
காலாஸ்வயுக்தே மஹதி
ஸ்தித: காலாந்தகோபம: ।
மஹாப்ரமாணமுத்யம்ய
விபுலம் வேகவத்த்ருடம் ।
தநுர்பீமம் பராம்ருஸ்ய
ஸராம்ஸ்சாமித்ரஸாதநாந் ॥
vibhīṣaṇavacaḥ ṡrutvā
rāvaṇiḥ krōdhamūrcchitaḥ ।
a bravīt paruṣaṃ vākyam
vēgēnābhyutpapāta ha ।
udyatāyudhanistriṃṡō
rathē susamalaṅkṛtē ।
kālāṡvayuktē mahati
sthitaḥ kālāntakōpamaḥ ।
mahāpramāṇamudyamya
vipulaṃ vēgavaddṛḍham ।
dhanurbhīmaṃ parāmṛṡya
ṡarāṃṡcāmitraṡātanān ॥
Hearing the words of Vibheeshaṇa,
Rāvaṇa's son, beside himself with rage,
responded in harsh words
and launched a swift attack
raising his weapons and sword,
holding the sturdy, hefty, big,
powerful and frightful bow,
his hands on arrows that oppress the foe,
seated in the well-decorated
chariot yoked with black horses,
looking like one who puts an end to Time.
6.88.4 அ
6.88.4 ஆ
6.88.4 இ
6.88.4 ஈ
6.88.5 அ
6.88.5 ஆ தம் ததர்ஸ மஹேஷ்வாஸோ
ரதே ஸுஸமலங்க்ருத: ।
அலங்க்ருதமமித்ரக்நம்
ராகவஸ்யாநுஜம் பலீ ।
ஹநுமத்ப்ருஷ்டமாஸீநம்
உதயஸ்தரவிப்ரபம் ॥
taṃ dadarṡa mahēṣvāsō
rathē susamalaṅkṛtaḥ ।
alaṅkṛtamamitraghnam
rāghavasyānujaṃ balī ।
hanumatpṛṣṭhamāsīnam
udayastharaviprabham ॥
With a big bow in hand, well-adorned with many jewels,
and seated in his chariot, he saw
the strong younger brother of Rāghava,
a destroyer of the foe, who was equally adorned,
and was carried by Hanumān on his back
looking like the bright sun
rising on the eastern mountain.
6.88.5 இ
6.88.5 ஈ
6.88.6 அ உவாசைநம் ஸமாரப்த:
ஸௌமித்ரிம் ஸவிபீஷணம்
தாம்ஸ்ச வாநரஸார்தூலாந்॥
uvācainaṃ samārabdhaḥ
saumitriṃ savibhīṣaṇam
tāṃṡca vānaraṡārdūlān॥
Geared up for the fight, he said
to Sowmitri and Vibheeshaṇa and
to all those tigers among Vānaras:
6.88.6 ஆ
6.88.6 இ
6.88.6 ஈ
6.88.7 அ
6.88.7 ஆ பஸ்யத்வம் மே பராக்ரமம்
அத்ய மத்கார்முகோத்ஸ்ருஷ்டம் ।
ஸரவர்ஷம் துராஸதம்
முக்தம் வர்ஷமிவாகாஸே ।
வாரயிஷ்யத ஸம்யுகே
paṡyadhvaṃ mē parākramam
adya matkārmukōtsṛṣṭam ।
ṡaravarṣaṃ durāsadam
muktaṃ varṣamivākāṡē ।
vārayiṣyatha saṃyugē
You shall see my prowess to-day.
Try, if you can, to ward off
the torrential downpour of arrows
that I shall shoot from my bow
against which none can stand.
6.88.7 இ
6.88.7 ஈ
6.88.8 அ
6.88.8 ஆ அத்ய மத்கார்முகோத்ஸ்ருஷ்டம்
ஸரவர்ஷம் துராஸதம் ।
முக்தம் வர்ஷமிவாகாஸே
தாரயிஷ்யத ஸம்யுகே ॥
adya matkārmukōtsṛṣṭam
ṡaravarṣaṃ durāsadam ।
muktaṃ varṣamivākāṡē
dhārayiṣyadha saṃyugē ॥
Today, in this battle, you are going to experience
a shower of arrows shot from my bow,
that will feel like a downpour from the sky.
6.88.8 இ
6.88.8 ஈ
6.88.9 அ
6.88.9 ஆ அத்ய வோ மாமகா பாணா
மஹாகார்முகநிஸ்ஸ்ருதா: ।
விதமிஷ்யந்தி காத்ராணி
தூலராஸிமிவாநல: ॥
adya vō māmakā bāṇā
mahākārmukanissṛtāḥ ।
vidhamiṣyanti gātrāṇi
tūlarāṡimivānalaḥ ॥
Today, my arrows, released from the great bow,
are going to destroy your bodies,
like fire does a pile of cotton.
6.88.9 இ
6.88.9 ஈ
6.88.10 அ
6.88.10 ஆ தீக்ஷ்ணஸாயகநிர்பிந்நாந்
ஸூலஸக்த்யஷ்டிதோமரை: ।
அத்ய வோ கமயிஷ்யாமி
ஸர்வாநேவ யமக்ஷயம் ॥
tīkṣṇasāyakanirbhinnān
ṡūlaṡaktyaṣṭitōmaraiḥ ।
adya vō gamayiṣyāmi
sarvānēva yamakṣayam ॥
I shall send you all today,
cut to pieces with my sharp arrows,
spears, Ṡaktis, Yashṭis and Tōmaras,
to the abode of Yama.
6.88.10 இ
6.88.10 ஈ
6.88.11 அ
6.88.11 ஆ ஸ்ருஜத: ஸரவர்ஷாணி
க்ஷிப்ரஹஸ்தஸ்ய ஸம்யுகே ।
ஜீமூதஸ்யேவ நதத:
க: ஸ்தாஸ்யதி மமாக்ரத: ॥
sṛjataḥ ṡaravarṣāṇi
kṣiprahastasya saṃyugē ।
jīmūtasyēva nadataḥ
kaḥ sthāsyati mamāgrataḥ ॥
Who can stand against me,
when I roar like a cloud
sending a downpour of arrows
with my deft hands in this fight?
6.88.11 இ
6.88.11 ஈ
6.88.12 அ
6.88.12 ஆ ராத்ரியுத்தே ததா பூர்வம்
வஜ்ராஸநிஸமை: ஸரை: ।
ஸாயிதௌ ஸ்தோ மயா பூமௌ
விஸஞ்ஜ்ஞௌ ஸபுரஸ்ஸரௌ ॥
rātriyuddhē tadā pūrvam
vajrāṡanisamaiḥ ṡaraiḥ ।
ṡāyitau sthō mayā bhūmau
visańjńau sapurassarau ॥
It is only a little while ago,
in that fight in the night,
that both you and your attendants
fell on the ground senseless, knocked down
by my arrows that fell like Vajra and thunderbolt!
6.88.12 இ
6.88.12 ஈ
6.88.13 அ
6.88.13 ஆ ஸ்ம்ருதிர்ந தேऽஸ்தி வா மந்யே
வ்யக்தம் யாதோ யமக்ஷயம் ।
ஆஸீவிஷமிவ க்ருத்தம்
யந்மாம் யோத்தும் வ்யவஸ்தித: ॥
smṛtirna tē'sti vā manyē
vyaktaṃ yātō yamakṣayam ।
āṡīviṣamiva kruddham
yanmāṃ yōddhuṃ vyavasthitaḥ ॥
I think you do not remember it,
and clearly want to go to the abode of Yama,
which is why you stand here to fight with me
who is in rage like a venomous serpent.
6.88.13 இ
6.88.13 ஈ
6.88.14 அ
6.88.14 ஆ தச்சுத்வா ராக்ஷஸேந்த்ரஸ்ய
கர்ஜிதம் ராகவஸ்ததா ।
அபீதவதந: க்ருத்தோ
ராவணிம் வாக்யமப்ரவீத் ॥
tacchutvā rākṣasēndrasya
garjitaṃ rāghavastadā ।
abhītavadanaḥ kruddhō
rāvaṇiṃ vākyamabravīt ॥
Hearing that roar of the lord of Rākshasas,
Rāghava, with the least of
trepidation evident on his face,
said these words to the son of Rāvaṇa, in rage:
6.88.14 இ
6.88.14 ஈ
6.88.15 அ
6.88.15 ஆ உக்தஸ்ச துர்கம: பார:
கார்யாணாம் ராக்ஷஸ த்வயா ।
கார்யாணாம் கர்மணா பாரம்
யோ கச்சதி ஸ புத்திமாந் ॥
uktaṡca durgamaḥ pāraḥ
kāryāṇāṃ rākṣasa tvayā ।
kāryāṇāṃ karmaṇā pāram
yō gacchati sa buddhimān ॥
You are hallucinating about things
that will never come to fruition, O Rākshasa!
Only one who can pursue all the way
to the end, of what needs to be done,
can be called a genius.
6.88.15 இ
6.88.15 ஈ
6.88.16 அ
6.88.16 ஆ ஸ த்வமர்தஸ்ய ஹீநார்தோ
துரவாபஸ்ய கேநசித் ।
வாசா வ்யாஹ்ருத்ய ஜாநீஷே
க்ருதார்தோऽஸ்மீதி துர்மதே ॥
sa tvamarthasya hīnārthō
duravāpasya kēnacit ।
vācā vyāhṛtya jānīṣē
kṛtārthō'smīti durmatē ॥
Being at a loss about what you need to do,
which is anyway impossible for anyone,
you merely say it aloud in words
and think that you have accomplished it,
you wretched one!
6.88.16 இ
6.88.16 ஈ
6.88.17 அ
6.88.17 ஆ அந்தர்தாநகதேநாஜௌ
யஸ்த்வயாऽऽசரிதஸ்ததா ।
தஸ்கராசரிதோ மார்கோ
நைஷ வீரநிஷேவித: ॥
antardhānagatēnājau
yastvayā''caritastadā ।
taskarācaritō mārgō
naiṣa vīraniṣēvitaḥ ॥
What you did on the battle-field the other day,
hiding yourself from our view,
befits a slinking thief, not a heroic warrior.
6.88.17 இ
6.88.17 ஈ
6.88.18 அ
6.88.18 ஆ யதா பாணபதம் ப்ராப்ய
ஸ்திதோऽஹம் தவ ராக்ஷஸ ।
தர்ஸயஸ்வாத்ய தத்தேஜோ
வாசா த்வம் கிம் விகத்தஸே ॥
yathā bāṇapathaṃ prāpya
sthitō'haṃ tava rākṣasa ।
darṡayasvādya tattējō
vācā tvaṃ kiṃ vikatthasē ॥
Now that I am here within the range of your arrows,
show me the power that you boast of, O Rākshasa!
Why do you go on bragging?
6.88.18 இ
6.88.18 ஈ
6.88.19 அ
6.88.19 ஆ ஏவமுக்தோ தநுர்பீமம்
பராம்ருஸ்ய மஹாபல: ।
ஸஸர்ஜ நிஸிதாந் பாணாந்
இந்த்ரஜித் ஸமிதிஞ்ஜய: ॥
ēvamuktō dhanurbhīmam
parāmṛṡya mahābalaḥ ।
sasarja niṡitān bāṇān
indrajit samitińjayaḥ ॥
Spoken to thus, Indrajit of immense strength,
who won many a battle, laid his hand on the bow,
and shot sharp arrows.
6.88.19 இ
6.88.19 ஈ
6.88.20 அ
6.88.20 ஆ தே நிஸ்ருஷ்டா மஹாவேகா:
ஸரா: ஸர்பவிஷோபமா: ।
ஸம்ப்ராப்ய லக்ஷ்மணம் பேது:
ஸ்வஸந்த இவ பந்நகா: ॥
tē nisṛṣṭā mahāvēgāḥ
ṡarāḥ sarpaviṣōpamāḥ ।
samprāpya lakṣmaṇaṃ pētuḥ
ṡvasanta iva pannagāḥ ॥
Those extremely fast arrows that were shot thus,
which were deadly as snake venom,
reached Lakshmaṇa and fell on him,
like hissing serpents.
6.88.20 இ
6.88.20 ஈ
6.88.21 அ
6.88.21 ஆ ஸரைரதிமஹாவேகை:
வேகவாந் ராவணாத்மஜ: ।
ஸௌமித்ரிமிந்த்ரஜித்யுத்தே
விவ்யாத ஸுபலக்ஷணம் ॥
ṡarairatimahāvēgaiḥ
vēgavān rāvaṇātmajaḥ ।
saumitrimindrajidyuddhē
vivyādha ṡubhalakṣaṇam ॥
The swift Indrajit, the son of Rāvaṇa,
thus struck Sowmitri of auspicious marks
in that fight with his extremely fast arrows.
6.88.21 இ
6.88.21 ஈ
6.88.22 அ
6.88.22 ஆ ஸ ஸரைரதிவித்தாங்கோ
ருதிரேண ஸமுக்ஷித: ।
ஸுஸுபே லக்ஷ்மண: ஸ்ரீமாந்
விதூம இவ பாவக: ॥
sa ṡarairatividdhāṅgō
rudhirēṇa samukṣitaḥ ।
ṡuṡubhē lakṣmaṇaḥ ṡrīmān
vidhūma iva pāvakaḥ ॥
Wounded all over the body by those arrows
and covered with blood,
the glorious Lakshmaṇa shone
like smokeless flame.
6.88.22 இ
6.88.22 ஈ
6.88.23 அ
6.88.23 ஆ இந்த்ரஜித்த்வாத்மந: கர்ம
ப்ரஸமீக்ஷ்யாதிகம்ய ச ।
விநத்ய ஸுமஹாநாதம்
இதம் வசநமப்ரவீத் ॥
indrajittvātmanaḥ karma
prasamīkṣyādhigamya ca ।
vinadya sumahānādam
idaṃ vacanamabravīt ॥
Pleased with his own accomplishment,
Indrajit went forward, and
letting off a loud war-whoop, said these words:
6.88.23 இ
6.88.23 ஈ
6.88.24 அ
6.88.24 ஆ பத்ரிண: ஸிததாராஸ்தே
ஸரா மத்கார்முகச்யுதா: ।
ஆதாஸ்யந்தேऽத்ய ஸௌமித்ரே
ஜீவிதம் ஜீவிதாந்தகா: ॥
patriṇaḥ ṡitadhārāstē
ṡarā matkārmukacyutāḥ ।
ādāsyantē'dya saumitrē
jīvitaṃ jīvitāntakāḥ ॥
Sharp and winged arrows, which bring death,
shot from my bow shall take your life today, O Sowmitri!
6.88.24 இ
6.88.24 ஈ
6.88.25 அ
6.88.25 ஆ அத்ய கோமாயுஸங்காஸ்ச
ஸ்யேநஸங்காஸ்ச லக்ஷ்மண ।
க்ருத்ராஸ்ச நிபதந்து த்வாம்
கதாஸும் நிஹதம் மயா ॥
adya gōmāyusaṅghāṡca
ṡyēnasaṅghāṡca lakṣmaṇa ।
gṛdhrāṡca nipatantu tvām
gatāsuṃ nihataṃ mayā ॥
Jackals in packs, eagles in flocks and
vultures shall fall upon your body, O Lakshmaṇa,
when you fall dead, slain by me.
6.88.25 இ
6.88.25 ஈ
6.88.26 அ
6.88.26 ஆ க்ஷத்ரபந்தும் ஸதாநார்யம்
ராம: பரமதுர்மதி: ।
பக்தம் ப்ராதரமத்யைவ
த்வாம் த்ரக்ஷ்யதி ஹதம் மயா ॥
kṣatrabandhuṃ sadānāryam
rāmaḥ paramadurmatiḥ ।
bhaktaṃ bhrātaramadyaiva
tvāṃ drakṣyati hataṃ mayā ॥
Rāma, the extremely evil minded one,
shall see you, an ignoble base Kshatriya,
his highly devoted brother,
slain by me this very day.
6.88.26 இ
6.88.26 ஈ
6.88.27 அ
6.88.27 ஆ விஸ்ரஸ்தகவசம் பூமௌ
வ்யபவித்தஸராஸநம் ।
ஹ்ருதோத்தமாங்கம் ஸௌமித்ரே
த்வாமத்ய நிஹதம் மயா ॥
visrastakavacaṃ bhūmau
vyapaviddhaṡarāsanam ।
hṛtōttamāṅgaṃ saumitrē
tvāmadya nihataṃ mayā ॥
(And he shall see) you today fallen on the ground
slain by me, with your armor shed down,
your bow dropped down, and your head cut off.
6.88.27 இ
6.88.27 ஈ
6.88.28 அ
6.88.28 ஆ இதி ப்ருவாணம் ஸம்ரப்தம்
பருஷம் ராவணாத்மஜம் ।
ஹேதுமத்வாக்யமத்யர்தம்
லக்ஷ்மண: ப்ரத்யுவாச ஹ ॥
iti bruvāṇaṃ saṃrabdham
paruṣaṃ rāvaṇātmajam ।
hētumadvākyamatyartham
lakṣmaṇaḥ pratyuvāca ha ॥
To the son of Rāvaṇa, who spoke
harsh words thus in wild excitement,
Lakshmaṇa responded with
reasonable words that made sense:
6.88.28 இ
6.88.28 ஈ
6.88.29 அ
6.88.29 ஆ வாக்பலம் த்யஜ துர்புத்தே
க்ரூரகர்மாऽஸி ராக்ஷஸ ।
அத கஸ்மாத்வதஸ்யேதத்
ஸம்பாதய ஸுகர்மணா ॥
vāgbalaṃ tyaja durbuddhē
krūrakarmā'si rākṣasa ।
atha kasmādvadasyētat
sampādaya sukarmaṇā ॥
O evil-minded one! O Rākshasa!
Stop your boasting, you, who
are so addicted to cruel deeds!
Why do you say all this?
Do something that is worth it.
6.88.29 இ
6.88.29 ஈ
6.88.30 அ
6.88.30 ஆ அக்ருத்வா கத்தஸே கர்ம
கிமர்தமிஹ ராக்ஷஸ ।
குரு தத்கர்ம யேநாஹம்
ஸ்ரத்தத்யாம் தவ கத்தநம் ॥
akṛtvā katthasē karma
kimarthamiha rākṣasa ।
kuru tatkarma yēnāham
ṡraddadhyāṃ tava katthanam ॥
Why do you brag endlessly without actually
doing anything of substance, O Rākshasa?
Do something for real that makes me
believe that your boast is not empty!
6.88.30 இ
6.88.30 ஈ
6.88.31 அ
6.88.31 ஆ அநுக்த்வா பருஷம் வாக்யம்
கிஞ்சிதப்யநவாக்ஷிபந் ।
அவிகத்தந் வதிஷ்யாமி
த்வாம் பஸ்ய புருஷாதம ॥
anuktvā paruṣaṃ vākyam
kińcidapyanavākṣipan ।
avikatthan vadhiṣyāmi
tvāṃ paṡya puruṣādhama ॥
Without saying one harsh word,
without disparaging you even in the least,
and without bragging about myself,
you shall see, O vile one,
how I will get to slay you!
6.88.31 இ
6.88.31 ஈ
6.88.32 அ
6.88.32 ஆ இத்யுக்த்வா பஞ்ச நாராசாந்
ஆகர்ணாபூரிதாந் ஸிதாந் ।
நிஜகாந மஹாவேகாந்
லக்ஷ்மணோ ராக்ஷஸோரஸி ॥
ityuktvā pańca nārācān
ākarṇāpūritān ṡitān ।
nijaghāna mahāvēgān
lakṣmaṇō rākṣasōrasi ॥
Saying this, Lakshmaṇa pulled
the bow string up to his ears and
shot five sharp Nārāca arrows with great speed,
striking the Rākshasa on the chest.
6.88.32 இ
6.88.32 ஈ
6.88.33 அ
6.88.33 ஆ ஸுபத்ரவாஜிதா பாணா
ஜ்வலிதா இவ பந்நகா: ।
நைர்ருதோரஸ்யபாஸந்த
ஸவிதூ ரஸ்மயோ யதா ॥
supatravājitā bāṇā
jvalitā iva pannagāḥ ।
nairṛtōrasyabhāsanta
savitū raṡmayō yathā ॥
Those arrows, gleaming like serpents,
sped by the excellent feathers
and lodged on the Rākshasa’s chest,
shone like rays emanating from the sun.
6.88.33 இ
6.88.33 ஈ
6.88.34 அ
6.88.34 ஆ ஸ ஸரைராஹதஸ்தேந
ஸரோஷோ ராவணாத்மஜ: ।
ஸுப்ரயுக்தைஸ்த்ரிபிர்பாணை:
ப்ரதிவிவ்யாத லக்ஷ்மணம் ॥
sa ṡarairāhatastēna
sarōṣō rāvaṇātmajaḥ ।
suprayuktaistribhirbāṇaiḥ
prativivyādha lakṣmaṇam ॥
Struck by those arrows, the son of Rāvaṇa,
was quite enraged and struck back at Lakshmaṇa
with three well-shot arrows.
6.88.34 இ
6.88.34 ஈ
6.88.35 அ
6.88.35 ஆ ஸ பபூவ ததா பீமோ
நரராக்ஷஸஸிம்ஹயோ: ।
விமர்தஸ்துமுலோ யுத்தே
பரஸ்பரஜயைஷிணோ: ॥
sa babhūva tadā bhīmō
nararākṣasasiṃhayōḥ ।
vimardastumulō yuddhē
parasparajayaiṣiṇōḥ ॥
Then ensued a fierce and tumultuous fight between
the lion among men and lion among Rākshasas,
both of whom were determined to win over the other.
6.88.35 இ
6.88.35 ஈ
6.88.36 அ
6.88.36 ஆ
6.88.36 இ
6.88.36 ஈ உபௌ ஹி பலஸம்பந்நௌ
உபௌ விக்ரமஸாலிநௌ ।
உபௌ பரமதுர்ஜேயௌ
உபாவபி ஸுவிக்ராந்தௌ ।
ஸர்வஸஸ்த்ராஸ்த்ரகோவிதௌ
அதுல்யபலதேஜஸௌ ॥
ubhau hi balasampannau
ubhau vikramaṡālinau ।
ubhau paramadurjēyau
ubhāvapi suvikrāntau ।
sarvaṡastrāstrakōvidau
atulyabalatējasau ॥
Both of them were endowed with strength.
Both of them were dashing and daring.
Both were unassailable by any means.
Both were extremely dashing and daring.
Both were masters of all Ṡastras and Astras
and both were strong and powerful
with no one else equal to them.
6.88.37 அ
6.88.37 ஆ
6.88.37 இ
6.88.37 ஈ
6.88.38 அ
6.88.38 ஆ யுயுதாதே மஹாத்மாநௌ
ததா கேஸரிணாவிவ ।
பஹூநவஸ்ருஜந்தௌ ஹி
மார்கணௌகாநவஸ்திதௌ ।
நரராக்ஷஸஸிம்ஹௌ தௌ
ப்ரஹ்ருஷ்டாவப்யயுத்யதாம் ॥
yuyudhātē mahātmānau
tadā kēsariṇāviva ।
bahūnavasṛjantau hi
mārgaṇaughānavasthitau ।
nararākṣasasiṃhau tau
prahṛṣṭāvabhyayudhyatām ॥
Those two Mahātmas fought like lions,
shooting volleys of arrows.
That lion among men and the lion among Rākshasas
indulged in that fight with all excitement.
6.88.38 இ
6.88.38 ஈ
6.88.39 அ
6.88.39 ஆ ததஸ்ஸராந் தாஸரதி:
ஸம்தாயாமித்ரகர்ஷண: ।
ஸஸர்ஜ ராக்ஷஸேந்த்ராய
க்ருத்த: ஸர்ப இவ ஸ்வஸந் ॥
tataṡṡarān dāṡarathiḥ
saṃdhāyāmitrakarṣaṇaḥ ।
sasarja rākṣasēndrāya
kṛddhaḥ sarpa iva ṡvasan ॥
The son of Daṡaratha, who could
pull his enemies down with ease,
mounted arrows on the bow and
shot at the Lord of Rākshasas,
hissing like an angry serpent.
6.88.39 இ
6.88.39 ஈ
6.88.40 அ
6.88.40 ஆ தஸ்ய ஜ்யாதலநிரகோஷம்
ஸ ஸ்ருத்வா ராக்ஷஸாதிப: ।
விவர்ணவதநோ பூத்வா
லக்ஷ்மணம் ஸமுதைக்ஷத ॥
tasya jyātalaniraghōṣam
sa ṡrutvā rākṣasādhipaḥ ।
vivarṇavadanō bhūtvā
lakṣmaṇaṃ samudaikṣata ॥
But on hearing the thud of bow-string on palm,
Rāvaṇa’s son, his face turning pale,
(stood) simply staring at Lakshmaṇa.
6.88.40 இ
6.88.40 ஈ
6.88.41 அ
6.88.41 ஆ விஷண்ணவதநம் த்ருஷ்ட்வா
ராக்ஷஸம் ராவணாத்மஜம் ।
ஸௌமித்ரிம் யுத்தஸம்யுக்தம்
ப்ரத்யுவாச விபீஷண: ॥
viṣaṇṇavadanaṃ dṛṣṭvā
rākṣasaṃ rāvaṇātmajam ।
saumitriṃ yuddhasaṃyuktam
pratyuvāca vibhīṣaṇaḥ ॥
Seeing that Rākshasa, the son of Rāvaṇa,
who was downcast,
Vibheeshaṇa encouraged Lakshmaṇa
who was engaged in the fight:
6.88.41 இ
6.88.41 ஈ
6.88.42 அ
6.88.42 ஆ நிமித்தாந்யுபபஸ்யாமி
யாந்யஸ்மிந் ராவணாத்மஜே ।
த்வர தேந மஹாபாஹோ
பக்ந ஏஷ ந ஸம்ஸய: ॥
nimittānyupapaṡyāmi
yānyasmin rāvaṇātmajē ।
tvara tēna mahābāhō
bhagna ēṣa na saṃṡayaḥ ॥
I see such signs of weakness
in the son of Rāvaṇa that
you can easily strike him down now;
hurry, O you of mighty arm!
6.88.42 இ
6.88.42 ஈ
6.88.43 அ
6.88.43 ஆ ததஸ்ஸம்தாய ஸௌமித்ரி:
ஸராநாஸீவிஷோபமாந் ।
முமோச நிஸிதாம்ஸ்தஸ்மிந்
ஸர்பாநிவ விஷோல்பணாந் ॥
tatassaṃdhāya saumitriḥ
ṡarānāṡīviṣōpamān ।
mumōca niṡitāṃstasmin
sarpāniva viṣōlbaṇān ॥
Then Sowmitri took arrows
that resembled venomous serpents
and shot those sharp ones that were
deadly like snakes with venom.
6.88.43 இ
6.88.43 ஈ
6.88.44 அ
6.88.44 ஆ ஸக்ராஸநிஸமஸ்பர்ஸை:
லக்ஷ்மணேநாஹத: ஸரை: ।
முஹூர்தமபவந்மூட:
ஸர்வஸம்க்ஷுபிதேந்த்ரிய: ॥
ṡakrāṡanisamasparṡaiḥ
lakṣmaṇēnāhataḥ ṡaraiḥ ।
muhūrtamabhavanmūḍhaḥ
sarvasaṃkṣubhitēndriyaḥ ॥
Struck by the arrows of Lakshmaṇa
that fell like the thunderbolt of Indra,
he was stupefied with shock,
with all his senses in turmoil.
6.88.44 இ
6.88.44 ஈ
6.88.45 அ
6.88.45 ஆ உபலப்ய முஹூர்தேந
ஸம்ஜ்ஞாம்ப்ரத்யாகதேந்த்ரிய: ।
ததர்ஸாவஸ்திதம் வீரம்
ஆஜௌ தஸரதாத்மஜம் ॥
upalabhya muhūrtēna
saṃjńāṃpratyāgatēndriyaḥ ।
dadarṡāvasthitaṃ vīram
ājau daṡarathātmajam ॥
Regaining consciousness after a while,
and with all his senses becoming normal
he beheld the son of Daṡaratha, a Veera,
who stood firmly in that battle.
6.88.45 இ
6.88.45 ஈ
6.88.46 அ
6.88.46 ஆ ஸோऽபிசக்ராம ஸௌமித்ரிம்
ரோஷாத்ஸம்ரக்தலோசந: ।
அப்ரவீச்சைநமாஸாத்ய
புந: ஸ பருஷம் வச: ॥
sō'bhicakrāma saumitrim
rōṣātsaṃraktalōcanaḥ ।
abravīccainamāsādya
punaḥ sa paruṣaṃ vacaḥ ॥
His eyes blood-red with anger,
he went up to Sowmitri and reaching him,
again said these harsh words:
6.88.46 இ
6.88.46 ஈ
6.88.47 அ
6.88.47 ஆ கிம் ந ஸ்மரஸி தத்யுத்தே
ப்ரதமே மத்பராக்ரமம் ।
நிபத்தஸ்த்வம் ஸஹ ப்ராத்ரா
யதா புவி விவேஷ்டஸே ॥
kiṃ na smarasi tadyuddhē
prathamē matparākramam ।
nibaddhastvaṃ saha bhrātrā
yadā bhuvi vivēṣṭasē ॥
Have you forgotten my prowess that
you witnessed in that first encounter,
when you along with your brother,
bound by me, writhed on the ground?
6.88.47 இ
6.88.47 ஈ
6.88.48 அ
6.88.48 ஆ யுவாம் கலு மஹாயுத்தே
ஸக்ராஸநிஸமை: ஸரை: ।
ஸாயிதௌ ப்ரதமம் பூமௌ
விஸஞ்ஜ்ஞௌ ஸபுரஸ்ஸரௌ ॥
yuvāṃ khalu mahāyuddhē
ṡakrāṡanisamaiḥ ṡaraiḥ ।
ṡāyitau prathamaṃ bhūmau
visańjńau sapurassarau ॥
Did you not, along with your followers,
fall on the ground unconscious
in that great battle right away,
knocked down by my arrows
that fell like the thunderbolt of Indra?
6.88.48 இ
6.88.48 ஈ
6.88.49 அ
6.88.49 ஆ ஸ்ம்ருதிர்வா நாஸ்தி தே மந்யே
வ்யக்தம் வா யமஸாதநம் ।
கந்துமிச்சஸி யஸ்மாத்த்வம்
மாம் தர்ஷயிதுமிச்சஸி ॥
smṛtirvā nāsti tē manyē
vyaktaṃ vā yamasādanam ।
gantumicchasi yasmāttvam
māṃ dharṣayitumicchasi ॥
I think you have clearly lost your memory,
and are wishing to go to the abode of Yama,
which is why you dare to challenge me!
6.88.49 இ
6.88.49 ஈ
6.88.50 அ
6.88.50 ஆ யதி தே ப்ரதமே யுத்தே
ந த்ருஷ்டோ மத்பராக்ரம: ।
அத்ய தே தர்ஸயிஷ்யாமி
திஷ்டேதாநீம் வ்யவஸ்தித: ॥
yadi tē prathamē yuddhē
na dṛṣṭō matparākramaḥ ।
adya tē darṡayiṣyāmi
tiṣṭhēdānīṃ vyavasthitaḥ ॥
If you have not seen enough of
my prowess in that first encounter,
I shall show it to you today;
stay now, right there!
6.88.50 இ
6.88.50 ஈ
6.88.51 அ
6.88.51 ஆ இத்யுக்த்வா ஸப்தபிபாணை:
அபிவிவ்யாத லக்ஷ்மணம் ।
தஸபிஸ்து ஹநூமந்தம்
தீக்ஷ்ணதாரை: ஸரோத்தமை: ॥
ityuktvā saptabhibāṇaiḥ
abhivivyādha lakṣmaṇam ।
daṡabhistu hanūmantam
tīkṣṇadhāraiḥ ṡarōttamaiḥ ॥
Saying this he struck Lakshmaṇa
with seven arrows, and Hanumān
with ten best of arrows
with razor-sharp edges.
6.88.51 இ
6.88.51 ஈ
6.88.52 அ
6.88.52 ஆ தத: ஸரஸதேநைவ
ஸுப்ரயுக்தேந வீர்யவாந் ।
க்ரோதாத்த்விகுணஸம்ரப்தோ
நிர்பிபேத விபீஷணம் ॥
tataḥ ṡaraṡatēnaiva
suprayuktēna vīryavān ।
krōdhāddviguṇasaṃrabdhō
nirbibhēda vibhīṣaṇam ॥
Then that valiant one,
with his rage and impatience doubled,
tore apart Vibheeshaṇa, with
one hundred perfectly aimed arrows.
6.88.52 இ
6.88.52 ஈ
6.88.53 அ
6.88.53 ஆ
6.88.53 இ
6.88.53 ஈ
6.88.54 அ
6.88.54 ஆ தத்த்ருஷ்ட்வேந்த்ரஜிதா கர்ம
க்ருதம் ராமாநுஜஸ்ததா ।
அசிந்தயித்வா ப்ரஹஸந்
நைதத் கிஞ்சிதிதி ப்ருவந் ।
முமோச ச ஸராந் கோராந்
ஸங்க்ருஹ்ய நரபுங்கவ: ।
அபீதவதந: க்ருத்தோ
ராவணிம் லக்ஷ்மணௌ யுதி ॥
taddṛṣṭvēndrajitā karma
kṛtaṃ rāmānujastadā ।
acintayitvā prahasan
naitat kińciditi bruvan ।
mumōca ca ṡarān ghōrān
saṅgṛhya narapuṅgavaḥ ।
abhītavadanaḥ kruddhō
rāvaṇiṃ lakṣmaṇau yudhi ॥
Seeing that feat of Indrajit, the son of Rāvaṇa,
and caring two hoots about it,
Lakshmaṇa, the younger brother of Rāma,
a bull among men, said, laughing and
without even winking, ‘Pooh! this is nothing!’
and grabbed formidable arrows and shot them at him.
6.88.54 இ
6.88.54 ஈ
6.88.55 அ
6.88.55 ஆ
6.88.55 இ
6.88.55 ஈ நைவம் ரணகதா: ஸூரா:
ப்ரஹரந்தே நிஸாசர ।
லகவஸ்சால்பவீர்யாஸ்ச
ஸுகா ஹீமே ஸராஸ்தவ ।
நைவம் ஸூராஸ்து யுத்யந்தே
ஸமரே ஜயகாங்க்ஷிண: ॥
naivaṃ raṇagatāḥ ṡūrāḥ
praharantē niṡācara ।
laghavaṡcālpavīryāṡca
sukhā hīmē ṡarāstava ।
naivaṃ ṡūrāstu yudhyantē
samarē jayakāṅkṣiṇaḥ ॥
This is not how true warriors
on the battlefield strike, O Night-Rover!
These arrows of yours,
light and with little impact,
actually feel very pleasant!
This is not how warriors
who seek victory fight in a battle!
6.88.56 அ
6.88.56 ஆ இத்யேவம் தம் ப்ருவந் தந்வீ
ஸரைரபிவவர்ஷ ஹ ॥
ityēvaṃ taṃ bruvan dhanvī
ṡarairabhivavarṣa ha ॥
Saying this, the bowman sent a downpour of arrows.
6.88.56 இ
6.88.56 ஈ
6.88.57 அ
6.88.57 ஆ தஸ்ய பாணை: ஸுவித்வஸ்தம்
கவசம் காஞ்சநம் மஹத் ।
வ்யஸீர்யத ரதோபஸ்தே
தாராஜாலமிவாம்பராத் ॥
tasya bāṇaiḥ suvidhvastam
kavacaṃ kāńcanaṃ mahat ।
vyaṡīryata rathōpasthē
tārājālamivāmbarāt ॥
Shivered to pieces by those arrows,
the extraordinary gold armor (of Indrajit)
fell down on the floor of the chariot,
like a cluster of stars from the sky.
6.88.57 இ
6.88.57 ஈ
6.88.58 அ
6.88.58 ஆ விதூதவர்மா நாராசை:
பபூவ ஸ க்ருதவ்ரண: ।
இந்த்ரஜித் ஸமரே வீர:
ப்ரத்யூஷே பாநுமாநிவ ॥
vidhūtavarmā nārācaiḥ
babhūva sa kṛtavraṇaḥ ।
indrajit samarē vīraḥ
pratyūṣē bhānumāniva ॥
Relieved of his armor and
his body wounded by the Nārācās in that fight,
Indrajit, the Veera, looked like the morning sun.
6.88.58 இ
6.88.58 ஈ
6.88.59 அ
6.88.59 ஆ தத: ஸரஸஹஸ்ரேண
ஸங்க்ருத்தோ ராவணாத்மஜ: ।
பிபேத ஸமரே வீரம்
லக்ஷ்மணம் பீமவிக்ரம: ॥
tataḥ ṡarasahasrēṇa
saṅkruddhō rāvaṇātmajaḥ ।
bibhēda samarē vīram
lakṣmaṇaṃ bhīmavikramaḥ ॥
Thereupon Rāvaṇa’s son of formidable valor,
tore apart the valiant Lakshmaṇa in that fight
with a thousand arrows, in wrath.
6.88.59 இ
6.88.59 ஈ
6.88.60 அ
6.88.60 ஆ வ்யஸீர்யத மஹத்திவ்யம்
கவசம் லக்ஷ்மணஸ்ய ச ।
க்ருதப்ரதிக்ருதாந்யோந்யம்
பபூவதுரபித்ருதௌ ॥
vyaṡīryata mahaddivyam
kavacaṃ lakṣmaṇasya ca ।
kṛtapratikṛtānyōnyam
babhūvaturabhidrutau ॥
The splendid armor of Lakshmaṇa also fell down.
They kept attacking each other,
each one outdoing the other.
6.88.60 இ
6.88.60 ஈ
6.88.61 அ
6.88.61 ஆ அபீக்ஷ்ணம் நிஸ்வஸந்தௌ தௌ
யுத்த்யேதாம் துமுலம் யுதி ।
ஸரஸங்க்ருத்தஸர்வாங்கௌ
ஸர்வதோ ருதிரோக்ஷிதௌ ॥
abhīkṣṇaṃ niṡvasantau tau
yuddhyētāṃ tumulaṃ yudhi ।
ṡarasaṅkṛttasarvāṅgau
sarvatō rudhirōkṣitau ॥
Sighing heavily, they fought a tough battle,
with all their limbs torn by arrows
and their bodies smeared with blood all over.
6.88.61 இ
6.88.61 ஈ
6.88.62 அ
6.88.62 ஆ
6.88.62 இ
6.88.62 ஈ ஸுதீர்ககாலம் தௌ வீரௌ
அந்யோந்யம் நிஸிதை: ஸரை: ।
ததக்ஷதுர்மஹாத்மாநௌ
ரணகர்மவிஸாரதௌ ।
பபூவதுஸ்சாத்மஜயே
யத்தௌ பீமபராக்ரமௌ ॥
sudīrghakālaṃ tau vīrau
anyōnyaṃ niṡitaiḥ ṡaraiḥ ।
tatakṣaturmahātmānau
raṇakarmaviṡāradau ।
babhūvatuṡcātmajayē
yattau bhīmaparākramau ॥
For quite a long while,
the two valiant Mahātmas,
extremely skilled in martial arts,
hacked each other with sharp arrows.
Each one, of fierce prowess,
put forward the best of his efforts
to ensure his own victory over the other.
6.88.63 அ
6.88.63 ஆ
6.88.63 இ
6.88.63 ஈ தௌ ஸரௌகைஸ்ததா கீர்ணௌ
நிக்ருத்தகவசத்வஜௌ ।
ஸ்ரவந்தௌ ருதிரம் சோஷ்ணம்
ஜலம் ப்ரஸ்ரவணாவிவ ॥
tau ṡaraughaistadā kīrṇau
nikṛttakavacadhvajau ।
sravantau rudhiraṃ cōṣṇam
jalaṃ prasravaṇāviva ॥
With their armors and flag staffs knocked down,
and their bodies sprayed with volleys of arrows,
and hot blood flowing from their bodies
they looked like mountains
with streams flowing from them.
6.88.64 அ
6.88.64 ஆ
6.88.64 இ
6.88.64 ஈ
6.88.65 அ
6.88.65 ஆ
6.88.65 இ
6.88.65 ஈ ஸரவர்ஷம் ததோ கோரம்
முஞ்சதோர்பீமநிஸ்வநம் ।
ஸாஸாரயோரிவாகாஸே
நீலயோ: காலமேகயோ: ।
தயோரத மஹாந் காலோ
வ்யதீயாத்யுத்யமாநயோ: ।
ந ச தௌ யுத்தவைமுக்யம்
ஸ்ரமம் வாப்யுபஜக்மது: ॥
ṡaravarṣaṃ tatō ghōram
muńcatōrbhīmanisvanam ।
sāsārayōrivākāṡē
nīlayōḥ kālamēghayōḥ ।
tayōratha mahān kālō
vyatīyādyudhyamānayōḥ ।
na ca tau yuddhavaimukhyam
ṡramaṃ vāpyupajagmatuḥ ॥
Making a terrible din as they
discharged their fierce floods of arrows,
like two rain-clouds letting down
torrents of rain, they went on fighting
for a long time, with neither of them
tired of fighting or showing a sign of fatigue.
6.88.66 அ
6.88.66 ஆ
6.88.66 இ
6.88.66 ஈ அஸ்த்ராண்யஸ்த்ரவிதாம் ஸ்ரேஷ்டௌ
தர்ஸயந்தௌ புந:புந: ।
ஸராநுச்சாவசாகாராந்
அந்தரிக்ஷே பபந்தது: ॥
astrāṇyastravidāṃ ṡrēṣṭhau
darṡayantau punaḥpunaḥ ।
ṡarānuccāvacākārān
antarikṣē babandhatuḥ ॥
Both of them, being the foremost
of the masters of Astras
brandished their Astras repeatedly,
and created a mesh in the sky
out of their arrows of various kinds.
6.88.67 அ
6.88.67 ஆ
6.88.67 இ
6.88.67 ஈ வ்யபேததோஷமஸ்யந்தௌ
லகு சித்ரம் ச ஸுஷ்டு ச ।
உபௌ தௌ துமுலம் கோரம்
சக்ரதுர்நரராக்ஷஸௌ ॥
vyapētadōṣamasyantau
laghu citraṃ ca suṣṭhu ca ।
ubhau tau tumulaṃ ghōram
cakraturnararākṣasau ॥
Both the human and the Rākshasa
shot (arrows) in a flawless manner at each other
in that fierce and tumultuous battle,
with ease, style and perfection.
6.88.68 அ
6.88.68 ஆ
6.88.68 இ
6.88.68 ஈ தயோ: ப்ருதக்ப்ருதக்பீம:
ஸுஸ்ருவே தலநிஸ்வந: ।
ஸ கம்பம் ஜநயாமாஸ
நிர்காத இவ தாருண: ॥
tayōḥ pṛthakpṛthagbhīmaḥ
ṡuṡruvē talanisvanaḥ ।
sa kampaṃ janayāmāsa
nirghāta iva dāruṇaḥ ॥
The terrifying sound of bowstring
striking against their palms,
each one's distinct, was heard
(in endless succession), which,
like thunder, made everything shake violently.
6.88.69 அ
6.88.69 ஆ
6.88.69 இ
6.88.69 ஈ தயோ: ஸ ப்ராஜதே ஸப்த:
ததா ஸமரயத்தயோ: ।
ஸுகோரயோர்நி:ஸ்வநதோ:
ககநே மேகயோரிவ ॥
tayōḥ sa bhrājatē ṡabdaḥ
tadā samarayattayōḥ ।
sughōrayōrniḥsvanatōḥ
gaganē mēghayōriva ॥
The din made by them who were
wholly absorbed in the fight,
was like the thunder of the clouds
that rumbled ferociously in the sky.
6.88.70 அ
6.88.70 ஆ
6.88.70 இ
6.88.70 ஈ ஸுவர்ணபுங்கைர்நாராசை:
பலவந்தௌ க்ருதவ்ரணௌ ।
ப்ரஸுஸ்ருவாதே ருதிரம்
கீர்திமந்தௌ ஜயே த்ருதௌ ॥
suvarṇapuṅkhairnārācaiḥ
balavantau kṛtavraṇau ।
prasusruvātē rudhiram
kīrtimantau jayē dhṛtau ॥
Both of them, of strength and renown,
who fought with a firm resolve to win,
bled profusely from the wounds made by
Nārācās with gold rings on their shafts.
6.88.71 அ
6.88.71 ஆ
6.88.71 இ
6.88.71 ஈ
6.88.72 அ
6.88.72 ஆ
6.88.72 இ
6.88.72 ஈ தே காத்ரயோர்நிபதிதா
ருக்மபுங்கா: ஸரா யுதி ।
அஸ்ருக்திக்தா விநிஷ்பேது:
விவிஸுர்தரணீதலம் ।
அந்யே ஸுநிஸிதை: ஸஸ்த்ரை:
ஆகாஸே ஸஞ்ஜகட்டிரே ।
பபஞ்ஜுஸ்சிச்சிதுஸ்சைவ
தயோர்பாணா: ஸஹஸ்ரஸ: ॥
tē gātrayōrnipatitā
rukmapuṅkhāḥ ṡarā yudhi ।
asṛgdigdhā viniṣpētuḥ
viviṡurdharaṇītalam ।
anyē suniṡitaiḥ ṡastraiḥ
ākāṡē sańjaghaṭṭirē ।
babhańjuṡcicchiduṡcaiva
tayōrbāṇāḥ sahasraṡaḥ ॥
The arrows with gold rings on their shafts,
in that fight, struck their bodies,
came out streaked with blood,
and penetrated into the ground.
Others clashed against sharp weapons in mid air,
while thousands of those arrows
smashed and shattered each other.
6.88.73 அ
6.88.73 ஆ
6.88.73 இ
6.88.73 ஈ ஸ பபூவ ரணோ கோர:
தயோர்பாணமயஸ்சய: ।
அக்நிப்யாமிவ தீப்தாப்யாம்
ஸத்ரே குஸமயஸ்சய: ॥
sa babhūva raṇō ghōraḥ
tayōrbāṇamayaṡcayaḥ ।
agnibhyāmiva dīptābhyām
satrē kuṡamayaṡcayaḥ ॥
That battle turned fierce with
volleys of their arrows flying all over,
blazing like burning bundles of
reeds of Kuṡa grass in a Hōma.
6.88.74 அ
6.88.74 ஆ
6.88.74 இ
6.88.74 ஈ தயோ: க்ருதவ்ரணௌ தேஹௌ
ஸுஸுபாதே மஹாத்மநோ: ।
ஸபுஷ்பாவிவ நிஷ்பத்ரௌ
வநே ஸால்மலிகிம்ஸுகௌ ॥
tayōḥ kṛtavraṇau dēhau
ṡuṡubhātē mahātmanōḥ ।
sapuṣpāviva niṣpatrau
vanē ṡālmalikiṃṡukau ॥
The wounded bodies of those Mahātmas
shone like Ṡālmali and Kiṃṡuka trees
in flower in the forest, sans leaves.
6.88.75 அ
6.88.75 ஆ
6.88.75 இ
6.88.75 ஈ சக்ருதுஸ்துமுலம் கோரம்
ஸந்நிபாதம் முஹுர்முஹு: ।
இந்த்ரஜில்லக்ஷ்மணஸ்சைவ
பரஸ்பரவதைஷிணௌ ॥
cakrutustumulaṃ ghōram
sannipātaṃ muhurmuhuḥ ।
indrajillakṣmaṇaṡcaiva
parasparavadhaiṣiṇau ॥
Indrajit and Lakshmaṇa, both bent on winning,
locked themselves in a deadly combat
again and again, in that tumultuous fight.
6.88.76 அ
6.88.76 ஆ
6.88.76 இ
6.88.76 ஈ லக்ஷ்மணோ ராவணிம் யுத்தே
ராவணிஸ்சாபி லக்ஷ்மணம் ।
அந்யோந்யம் தாவபிக்நந்தௌ
ந ஸ்ரமம் ப்ரத்யபத்யதாம் ॥
lakṣmaṇō rāvaṇiṃ yuddhē
rāvaṇiṡcāpi lakṣmaṇam ।
anyōnyaṃ tāvabhighnantau
na ṡramaṃ pratyapadyatām ॥
Lakshmaṇa assaulted Rāvaṇa's son,
and Rāvaṇa's son, Lakshmaṇa;
showing no signs of fatigue,
they kept on striking at each other.
6.88.77 அ
6.88.77 ஆ
6.88.77 இ
6.88.77 ஈ பாணஜாலை: ஸரீரஸ்தை:
அவகாடைஸ்தரஸ்விநௌ ।
ஸுஸுபாதே மஹாவீர்யௌ
ப்ரரூடாவிவ பர்வதௌ ॥
bāṇajālaiḥ ṡarīrasthaiḥ
avagāḍhaistarasvinau ।
ṡuṡubhātē mahāvīryau
prarūḍhāviva parvatau ॥
With masses of arrows stuck deep into their bodies,
those two men of extraordinary valor and power
looked like mountains covered with trees.
6.88.78 அ
6.88.78 ஆ
6.88.78 இ
6.88.78 ஈ தயோ ருதிரஸிக்தாநி
ஸம்வ்ருதாநி ஸரைர்ப்ருஸம் ।
பப்ராஜு: ஸர்வகாத்ராணி
ஜ்வலந்த இவ பாவகா: ॥
tayō rudhirasiktāni
saṃvṛtāni ṡarairbhṛṡam ।
babhrājuḥ sarvagātrāṇi
jvalanta iva pāvakāḥ ॥
All their limbs, drenched in blood
and covered all over with arrows,
shone like blazing fire.
6.88.79 அ
6.88.79 ஆ
6.88.79 இ
6.88.79 ஈ தயோரத மஹாந் காலோ
வ்யதீயாத்யுத்யமாநயோ: ।
ந ச தௌ யுத்தவைமுக்யம்
ஸ்ரமம் வாப்யுபஜக்மது: ॥
tayōratha mahān kālō
vyatīyādyudhyamānayōḥ ।
na ca tau yuddhavaimukhyam
ṡramaṃ vāpyupajagmatuḥ ॥
A long time passed, while they fought
showing no sign of war-weariness or fatigue.
6.88.80 அ
6.88.80 ஆ
6.88.80 இ
6.88.80 ஈ அத ஸமரபரிஸ்ரமம் நிஹந்தும்
ஸமரமுகேஷ்வஜிதஸ்ய லக்ஷ்மணஸ்ய ।
ப்ரியஹிதமுபபாதயந்மஹாத்மா:
ஸமரமுபேத்ய விபீஷணோऽவதஸ்தே ॥
atha samarapariṡramaṃ nihantuṃ
samaramukhēṣvajitasya lakṣmaṇasya ।
priyahitamupapādayanmahātmāḥ
samaramupētya vibhīṣaṇō'vatasthē ॥
To provide relief from the fatigue of fighting
to Lakshmaṇa, who never knew defeat on the battlefront,
and to serve his interest and make him feel better,
Vibheeshaṇa joined that fight and took a stand.
இத்யார்ஷே வால்மீகீயே
ஸ்ரீமத்ராமாயணே ஆதிகாவ்யே
யுத்தகாண்டே அஷ்டாஸீதிதம: ஸர்க:॥
ityārṣē vālmīkīyē
ṡrīmadrāmāyaṇē ādikāvyē
yuddhakāṇḍē aṣṭāṡītitamaḥ sargaḥ॥
Thus concludes the eighty eighth Sarga
in Yuddha Kāṇḍa of the glorious Rāmāyaṇa,
the first ever poem of humankind,
composed by Maharshi Vālmeeki.
You have completed reading 18202 Ṡlōkas out of ~24,000 Ṡlōkas of Vālmeeki Rāmāyaṇa.
Meaning, notes and commentary by: Krishna Sharma